პოლიმერიზაციის ჯაჭვური რეაქცია (PCR)

პოლიმერიზაციის ჯაჭვური რეაქცია PCR კლონირების ალტერნატიული მეთოდია, რომელიც საშუალებას იძლევა დამმზადდეს დნმ-ის ან რნმ-ის თანამიმდევრობათა ასლების შეუზღუდავი რაოდენობა. PCR-ს შეუძლია დნმ-ის ან რნმ-ის ერთი მოლეკულიდან რამდენიმე საათში მოგვცეს მილიარდი ასლი. ამ მართლაც რევოლოციურმა აღმოჩენამ უდიდესი მნიშვნელობა შეიძინა გენეტიკური დაავადებების მოლეკულური დიაგნოსტიკის და მოლეკულური ანალიზის საქმეში.

                            PCR - 3 ეტაპი                        

ახალშობილთა ჰემოლიზური დაავადება

ახალშობილთა ჰემოლიზური დაავადება (აჰდ) (Morbus haemolyticus neonatorum) –

პერინატალური პერიოდის იმუნური კონფლიქტია, გამოწვეული დედისა და ნაყოფის

ერითროციტთა ანტიგენური სტრუქტურის არაერთგვაროვნებით. მანიფესტირდება

დაბადებისთანავე ან სიცოცხლის პირველ საათებში. საქართველოში გვხვდება 2-5

შემთხვევა ყოველ 1000 ცოცხლადშობილ ბავშვზე (ა.კვეზერელი-კოპაზე, 2000),

სიკვდილიანობა 0.3 ყოველ 1000 ცოცხალშობილზე. ცნობილია 14 ერითროციტული

სისტემის 100-ზე მეტი ანტიგენი. აჰდ-ას ყველაზე ხშირად იწვევს რეზუს (Rh) და ABO

სისტემის ანტიგენები (99%).

სტერილური ხელთათმანის ჩაცმისა და გახდის პროტოკოლი

პროტოკოლი ეყრდნობა: WHO-ს მიერ მოწოდებულ ხელის ჰიგიენის გაიდლაინს, ნიუ-იორკის შტატის ინფექციის კონტროლის გაიდლაინს და CDC-ს მიერ მოწოდებულ გაიდლაინს;

სისხლის ჯგუფები. სისხლის Rh სისტემა

სისხლის  Rh სისტემა შედგება C, c, D, E და e ანტიგენებისაგან
Rh(D) დადებითი სისხლის კუთვნილება - აქვს Rh(D) ანტიგენი (60%)
Rh(D) უარყოფითი სისხლის კუთვნილება - არ აქვს Rh(D) ანტიგენი (15%)

საშვილოსნოს ყელის კიბო

ცენტრალური ნერვული სისტემის ინფექციები; მენინგიტი (Meningitis) , ენცეფალიტი (Encephalitis)

ცენტრალური ნერვული სისტემის ინფექციური დაავადებები წარმოადგენენ სხვადასხვა ინფექციური აგენტით გამოწვეულ დაავადებათა უზარმაზარ ჯგუფს. ამ აგენტებს მიეკუთვნება ბაქტერიები, რიკეტსიები, სოკოვანი გამომწვევები, პროტოზოები, ვირუსები და ნელი მოქმედების ვირუსები. ინფექციის ადრეული გამოცნობა და მისი მიზეზის იდენტიფიკაცია ადექვატური მკურნალობის აუცილებელი პირობაა.

ცენტრალური ნერვული სისტემის ინფექციის ძირითად სინდრომებს წარმოადგენს – მენინგიტი, როდესაც ანთებით პროცესში მონაწილეობს გარსები და ენცეფალიტი, როდესაც ანთებითი პროცესი მოიცავს ტვინის ნივთიერებას. ეს ორი სინდრომი შეიძლება ერთდროულადაც განვითარდეს.

ზურგის ტვინი – medulla spinalis

პროფესიული დაავადება - დეკომპრესიული ავადმყოფობა (DCS), კესონის დაავადება, მყვინთავების დაავადება

პერიფერიული ვენის კათეტერიზაცია

ჩვენება:

‣  ინტრავენურად   მედიკამენტების   ადმინისტრირება

‣ ინფუზიური თერაპია

‣  პარენტერალური  კვება

‣ პერიოპერაციულ  (პრეოპერაციულ, ინტრაოპერაციულ, პოსტოპერაციულ) პერიოდში მედიკამენტების ადმინისტრირება

გენიტალური HSV ინფექცია

გენიტალური ჰერპესი წარმოადგენს ქრონიკულ, ხანგრძლივ ინფექციას. გამოყოფილია HSV-ს ორი ტიპი: HSV–1 და HSV–2. მორეციდივე გენიტალური ჰერპესის შემთხვევათა უმრავლესობა გამოწვეულია HSV–2–ით, თუმცა დაავადების პირველი ეპიზოდის უფრო გავრცელებულ მიზეზს შესაძლებელია HSV–1 წარმოადგენდეს. აშშ–ში დაახლებით 50 მილიონ პირს აღენიშნება გენიტალური ჰერპესული ინფექცია. HSV–2–ით ინფიცირებულ პირთა უმრავლესობაში არ ხდება გენიტალური ჰერპესის დიაგნოზის დასმა. ამგვარ პირთა საკმაო რაოდენობას აღენიშნება მსუბუქი, შეუცნობელი ინფექცია, მაგრამ პერიოდულად გამოყოფენ ვირუსს გენიტალურ ტრაქტში. გენიტალური ჰერპესის ინფექციის ტრანსმისია შემთხვევათა უმრავლესობაში ხდება იმ პირების მიერ, რომელთაც არ იციან, რომ ისინი ინფიცირებული არიან, ან ტრანსმისიის პერიოდში არ აღენიშნებათ დაავადების სიმპტომები.

საშვილოსნოს მიომა

 საშვილოსნოს მიომა  (სინონიმი: ლეიომიომა) არის კეთილთვისებიანი, ჰორმონდამოკიდებული სიმსივნე, რომელიც შედგება კუნთოვანი და შემაერთე­ბელ­ქსოვილოვანი ელემენტებისგან. ფორმალური თვალსაზრისით, როდესაც სიმსივნეში სჭარბობს კუნთოვანი ელემენტები, საუბრობენ  "მიომის" არსებობაზე. შემაერთებელქსოვილოვანი სტრომის პრევალირების დროს გამო­ი­ყენება ტერმინი "ფიბრომა", ხოლო ორივე სახის ქსოვილის თანაბარი შემცველობის დროს _ "ფიბრომიომა". უკანასკნელი ვარიანტი გვხვდება შემთხვევათა უმრავლესობაში, თუმცა ყველაზე გავრცელებულ ტერმინს დღესდღეობით წარმოადგენს"მიომა".

მწვავე და ქრონიკული პიელონეფრიტი

მწვავე პიელონეფრიტი
პიელონეფრიტი წარმოადგენს თირკმლის პარენქიმისა და მენჯ-ფიალათა სისტემის ინფექციურ ანთებას.

თავის ტვინი (encephalon)

 ზოგადი მიმოხილვა 

თავის ტვინი (encephalon) მდებარეობს ქალას ღრუში. მისი გამოდრეკილი ზემო-გარეთა ზედაპირი ეხება ქალასარქველს, მისი ფუძე _ ქვემო ზედაპირი ეყრდნობა ქალას ფუძის სატვინე ზედაპირს. თავის ტვინის ჰემისფეროები (hemispheria) დასერილია ტვინის ღარებით  (sulci cerebri), რომელთა შორის გარკვეული წესით განლაგებული ტვინის ხვეულები (gyri cerebri); ჰემისფეროების უკანა ე.ი. კეფის ნაწილის ქვეშ მდებარეობენ ნათხემი (cerebellum) და მოგრძო ტვინი (medulla oblongata).

ყნოსვის ნერვი (n. olfactorius)

ყნოსვის ნერვი (n. olfactorius, I წყვილი) სპეციფიკური მგრძნობიარე ნერვია და ყნოსვის ანალიზატორის პერიფერიული ნაწილია. ყნოსვის გამტარებელი გზა სამნეირონიანია და იწყება ცხვირის ღრუს ყნოსვის მიდამოდან, სადაც I ნეირონებია. I ნეირონების მოკლე პერიფერიული მორჩები ყნოსვის რეცეპტორებში

კარიბჭე-ლოკოკინას ანუ სმენა-წონასწორობის ნერვი (n.vestibulocochlearis)

კარიბჭე-ლოკოკინას, ანუ სმენა-წონასწორობის ნერვი (n. vestibulocochlearis, მერვე წყვილი) სპეციფიკური მგრძნობელობის ნერვია, რომელიც შედგება ორი ფესვისაგან: ზემო ფესვი – radix superior (წონასწორობის, კარიბ-ჭის ნერვი) და ქვემო ფესვი – radix inferior (სმენის, ლოკოკინას ნერვი). ლოკოკინას ნაწილი დაკავშირებულია სმენის ფუნქციასთან, ხოლო კარიბჭის ნაწილი  – წონასწორობის ფუნქციასთან. ლოკოკინაში მდებარე სპირალური

ბულოზური დერმატოზები: პემფიგუსი (Pemphigus); ბულოზური პემფიგოიდი; დიურინგის ჰერპეტიფორმული დერმატიტი (Dermatitis herpetiformis Düring)

ჟიბერის ვარდისფერი პიტირიაზი (Pitiriasis rosea Gibert); კანის ქავილი (Pruritus cutaneus); ჭინჭრის ციება (Urticaria); ნეიროდერმიტი (Neurodermitis); კვანძოვანი ერითემა (Erithema nodosum); ჰებრას პრურიგო (Erithema nodosum); სებორეა; ვარდისფერი ფერიმჭამელა (Rosacea; Acne rosacea); ვიტილიგო (Vitiligo); ალოპეცია (Alopecia); კანის პრეკანცერული დაავადებები და კანის კიბო; კანის პროფესიული დაავადებები

კანის არაინფექციური დაავადებები: ფსორიაზი (Psoriasis vulgaris); წითელი ბრტყელი ლიქენი (lichen ruber planus);

შემაერთებელი ქსოვილის დაავადებანი: წითელი მჭამელი (Lupus erythematodes); სკლეროდერმია; დერმატომიოზიტი (Dermatomyositis)

კანის ალერგიული დაავადებები: ეგზემა (Eczema); დერმატიტი და ტოქსიდერმია;

სპეციალურ ტერმინთა ლექსიკონი - ა -

- ა -

აგნოზია agnosia – საგანთა, პირთა და მოვლენათა აღქმის უნარის ნაწილობრივი
ან სრული დაკარგვა თავის ტვინის ქერქის დაზიანების გამო. არჩევენ
სმენით, მხედველობით, ტაქტილურ და სხვა აგნოზიებს.

აგრაფია agraphia – წერის უნარის მოშლა ან სრული დაკარგვა. ხშირად
ერთვის მეტყველების მოშლას – აფაზიას. აღინიშნება თავის ტვინის ქერქის
შესაბამისი უბნის დაზიანების დროს.

ზედა და ქვედა საშარდე გზების ინფექციები

მწვავე პიელონეფრიტი
პიელონეფრიტი წარმოადგენს თირკმლის პარენქიმისა და მენჯ-ფიალათა სისტემის ინფექციურ ანთებას.

საშარდე გზების ინფექცია (სგი)

 საშარდე გზების ინფექცია (სგი)  არის უროთელიუმის ანთებითი რეაქცია ბაქტერიულ ინვაზიაზე, რომელსაც ჩვეულებრივ თან ახლავს ბაქტერიურია და პიურია. იგი ყველაზე ფართოდ გავრცელებული ბაქტერიული ინფექციაა ადამიანებში და წარმოადგენს ჯანმრთელობის დაცვის სერიოზულ პრობლემას არამარტო მის მიერ გამოწვეული ავადობის, გართულებების და სიკვდილიანობის გამო, არამედ სამკურნალო საშუალებათა სიძვირის გამოც. ინფექცია ყველაზე ხშირად აღმავალი გზით, ურეთრის გავლით ვრცელდება. ქალის ურეთრა გაცილებით მოკლეა მამაკაცისაზე, შესაბამისად იგი ინფექციისთვის უფრო ადვილად შეღწევადია. სწორედ ამით აიხსნება სგი-ს გაცილებით მაღალი სიხშირე ქალებში მამაკაცებთან შედარებით.

პროსტატის კეთილთვისებიანი ჰიპერპლაზია

ქსოვილის კეთილთვისებიან ჰიპერპლაზიას, რომელიც იწყება პროსტატის ტრანზიტორულ ზონიდან, ე.ი პროსტატის იმ ნაწილიდან რომელიც გარს ერწყმის შარდსადენის პროსტატულ ნაწილს, ეწოდება პროსტატის კეთილთვისებიანი ჰიპერპლაზია. (პკჰ) 

პროსტატის კიბო

პროსტატის კიბო ვითარდება უხშირესად 50 წელს გადაცილებულ მამაკაცებში. პროსტატის კიბო შედარებით ნელა მზარდი სიმსივნეა და ძალიან იშვიათად გვხვდება ახალგაზრდა ასაკში.

შარდსაწვეთის; შარდის ბუშტის; შარდსადენის; სათესლე ჯირკვლისა და ასოს ტრავმები

თირკმლის ტრავმა

თირკმლის ტრავმა შეიძლება იყოს:
1. ღია (ცეცხლნასროლი, ნაკვეთი) 
2. დახურული. 

დახურული ტრავმა -  უფრო ხშირად ვითარდება ძლიერი დამუხრუჭებისას (ავტოკატასტროფა, სიმაღლიდან ვარდნა), აგრეთვე ბავშვებში.
~ ოპერაციული ჩარევა ხდება დახურული ტრავმის შემთხვევათა 2%-ში. 

ღია ტრავმა - უხშირესად (>60%) კომბინირებულია. 
~ ქირურგიულ ჩარევას მოითხოვს შემთხვევათა 50%-ში.

უროდინამიკა

უროდინამიკური კვლევები ქვედა საშარდე  გზების ფუნქციური მდგომარეობის გამოვლენის საშუალებას იძლევა.

უროდინამიკური  კვლევებს  განეკუთვნება უროფლოუმეტრია,  
ავსებისა  და  მოშარდვის  ცისტომეტრია, 
ურეთრული  წნევის  პროფილი.

მათი  ჩატარების  ჩვენებაა:
ინფრავეზიკალური  ობსტრუქცია,  შარდის შეუკავებლობა და ნეიროგენული გენეზის მოშარდვის დისფუნქცია.

უროლოგიურ დავადებათა დიაგნოსტიკა: ანამნეზი; ფიზიკური გამოკვლევა; ინსპექცია; პალპაცია; პერკუსია; აუსკულტაცია

უროლოგიურ დავადებათა დიაგნოსტიკისათვის დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ანამნეზის სრულყოფილ შეკრებას  და  პაციენტის  ფიზიკურ  კვლევის  მონაცემებს.

გენიტალური სიმპტომები; ეაკულაციის დარღვევები; ერექციის დარღვევები; სპერმატოგენეზის ცვლილებები; ურეთრორაგია

 ეაკულაციის და ერექციის დარღვევები 

ეაკულაციის დარღვევები. ეაკულატის არარსებობის  ან   რეტროგრადული ეაკულაციის (ეაკულატის  გადასვლა შარდის  ბუშტში) მიზეზებია: 
1. ანდროგენების დეფიციტი; 
2. სიმპატიკური დენერვაცია;
3. ფარმაკოლოგიური აგენტები;
4. შარდის  ბუშტის ყელსა და პროსტატაზე ჩატარებული ოპერაციები.  

ტემპერატურის მომატება და წონის კლება შარდ-სასქესო ორგანოების დაავადებების დროს

სხეულის  ტემპერატურის  მომატება დამახასიათებელია საშარდე ორგანოების ანთებადი  და სიმსივნური დაავადებებისთვის.  მაღალი ტემპერატურით (38-40c) მიმდინარეობს  მწვავე პიელონეფრიტი,  პარანეფრიტი, მწვავე  პროსტატიტი  და   ორქოეპიდიდიმიტი.  საშარდე გზების  ობსტრუქცია, შარდის  ბუშტ-შარდსაწვეთის რეფლუქსი,  ინფიცირებული შარდის  პირობებში  იწვევს  უეცარ  შემცივნებას  და ტემპერატურის  მატებას.  სუბფებრილური  ტემპერატურა თან  ახლავს  ქრონიკულ პიელონეფრიტს,  საშარდე  გზების ტუბერკულოზს,  ქრ. ორქოეპიდიდიმიტს,   თირკმლის სიმსივნეს,  თუმცა  ამ  შემთხვევევბშიც  შესაძლებელია ტემპერატურის მატება  მაღალ  ციფრებამდე.

ტკივილი

უროლოგიური დაავადებების ერთ-ერთი ხშირი და წამყვანი  სიმპტომია  ტკივილი. ტკივილი შესაძლებელია  იყოს  სხვადასხვა ხასიათის  და  ინტენსივობის და  მისი ძირითადი მიზეზია საშარდე გზების  ობსტრუქცია  გამოწვეული  ანთებითი, სიმსივნური,  შარდკენჭოვანი  დაავადებებით და საშარდე  ორგანოების  ტრავმული დაზიანებით. 

ტკივილი  ლუმბალურ  არეში ირადიაციით საზარდულში დამახასიათებელია თირკმლის  პათოლოგიებისთვის;  
ბოქვენზედა  მიდამოში - შარდის ბუშტის;  
შორისის  არეში - პროსტატისა  და  სათესლე  ბუშტუკების შემთხვევაში; 
სათესლე  პარკში  ტკივილს  განაპირობებს  სათესლე ჯირკვლებისა  და მისი დანამატების პათოლოგია.

პროტეინურია

პროტეინურია – შარდში ცილის არსებობაა.  ცილის  შემცველობა შარდში  ნორმაში  არ უნდა  აღემატებოდეს 0,033 გ/ლ. პროტეინურია შესაძლებელია იყოს ჭეშმარიტი (თირკმლისმიერი)  და ცრუ (არათირკმლისმიერი).

ჰემატურია

ჰემატურია - ნორმაში  შარდში  სისხლის  შემცველობა  მიკროსკოპულად არ  უნდა აღემატებოდეს  სამ  ერითროციტს მხედველობის  არეში.   ჰემატურია ეწოდება შარდში სისხლის ფორმიანი  ელემენტების  მეტი  რაოდენობით არსებობას. განასხვავებენ მიკრო და მაკრო ჰემატურიას.

შარდის თვისებრივი ცვლილებები

ჰიპოსტენურია – შარდის  ხვედრითი  წონის  დაქვეითება (1002-1010).  ვითარდება თირკმელების  უკმარისობის  დროს  გლომერულური  ფილტრაციის  დარღვევის შედეგად.

იზოსტენურია – მდგომარეობა,  როდესაც  დროის  სხვადასხვა  შუალედში  პაციენტი გამოყოფს  ერთნაირ  დაბალი  ხვედრითი  წონის  შარდს  და  აღინიშნება  თირკმელების უკმარისობის  პროგრესირებისას.

ჰიპერსტენურია – შარდის  ხვედრითი  წონის  მომატება,  კავშირში  არ  არის თირკმელების  პათოლოგიასთან  და  მისი მიზეზია  შაქრიანი  დიაბეტი ჰიპერპარათირეოზი,  მძიმე  მეტალებით  მოწამვლა.

შარდის რაოდენობრივი ცვლილებები; ანურიისა და პოლიურიის გამომწვევი მიზეზები (პრერენული; ინტრარენული; პოსტრენული)

ჯანმრთელი ადამიანი დღეღამის  განმავლობაში საშუალოდ 1500მლ შარდს გამოყოფს. დღეღამის  განმავლობაში გამოყოფილი შარდის რაოდენობა (დიურეზი) დამოკიდებულია მიღებული სითხის რაოდენობასა და საკვებზე. ნორმაში შარდი არის გამჭირვალე მოთეთრო-მოყვითალო ფერის,  რომლის ხვედრითი წონა მერყეობს 1005დან 1025მდე.


 შარდის  რაოდენობრივ ცვლილებებს  მიეკუთვნება: 

ანურია – როდესაც   არ  ხდება  თირკმელების  მიერ შარდის  ექსკრეცია  ან  თირკმელების  მიერ  გამომუშავებული  შარდის  გადასვლა  შარდის  ბუშტში.   ანურიის   დროს   შარდის  დღეღამის  საერთო რაოდენობა(დიურეზი)  არ  აღემატება  100  მლ-ს.

ოლიგურია – დიურეზის  შემცირება  500 მლ-მდე.

პოლიურია – დიურეზის  პათოლოგიური  მატება, როდესაც  მისი  რაოდენობა  აღემატება 2000 მლ-ს.

მოშარდვის აქტის დარღვევა (დიზურია)

 მოშარდვის  აქტის  დარღვევა (დიზურია)  ერთერთ  ყველაზე ხშირ  უროლოგიურ სიმპტომს  წარმოადგენს. ნორმაში ზრდასრული ადამიანი დღეღამეში 4-5ჯერ შარდავს, შარდის მოცულობა ყოველ მოშარდვაზე შეადგენს დაახლოებით 200-250მლ-ს.

მოშარდვის აქტის  დარღვევის  სახეებს  მიეკუთვნება: 
1. პოლაკიურია;
2. სტრანგურია;
3. ნიქტურია;  
4. შარდის შეუკავებლობა (იმპერატიული,  სტრესული, პარადოქსული, ენურეზი); 
5. შარდის  შეკავება (მწვავე, ქრონიკული, პარადოქსული იშურია).

წინამდებარე ჯირკვალი და სათესლე ბუშტუკები; სათესლე ჯირკვალი, სათესლე ჯირკვლის დანამატი (ეპიდიდიმისი), ასო (მდებარეობა; აგებულება; ფუნქცია; სისხლმომარაგება)

თირკმლის სისხლძარღვოვანი ქსელი (A. V.) ლიმფური სადინრები;

თირკმელში სისხლის ტრანსპორტირებას თირკმლის არტერია (a. renalis) ახორციელებს. 

მარცხენა და მარჯვენა თირკმლის არტერიები მუცლის აორტის პირდაპირი ტოტებია და გამოეყოფა მას L1-2 დონეზე ჯორჯლის ქვემო არტერიის ქვემოთ.

მარჯვენა თირკმლის არტერია  გადის ქვემო ღრუ ვენის უკან.

თირკმლის სტრუქტურა; ფუნქცია, შარდის წარმოქმნა

თირკმლის ფრონტალურ განაკვეთზე ნათლად ჩანს მასში განსხვავებული ორგვარი ნივთიერება:
1. პერიფერიულად მდებარე, მუქი წითელი ფერის და წვრილმარცვლოვანი აგებულების - ქერქოვანი ნივთიერება (cortex renis);
2. ცენტრალურად მდებარე, შედარებით ღია ფერის - ტვინოვანი ნივთიერება (medula renis).

თირკმლის მფარავი გარსები

მუცლის ღრუს მხრიდან ორივე თირკმელს გადაუვლის პერიტონეუმის ერთიანი პარიესული ფურცელი. მის ქვეშ საკმაოდ მტკიცე თირკმლის ფასციაა. თირკმლის ფასცია თირკმლის ლატერალურ კიდესთან ორად იყოფა: წინა კალთა (lamina prerenalis) და უკანა კალთა (lamina retrorenalis). უკანა კალთა მარჯვენა და მარცხენა ნახევრებადაა გაყოფილი. თითოეული ნახევარი სათანადო თირკმელს და თირკმელზედა ჯირკვალს გადაუვლის, უკან ერთმანეთამდე ვერ აღწევს და უმაგრდება მალების სხეულებს მათ წინა ზედაპირზე.

თირკმელის მდებარეობა; ზომები; წონა; სკელეტოტოპია; სინტოპია; ფიქსაცია

თირკმელი (ren) ლობიოს ფორმის პარენქიმული წყვილი ორგანოა. თირკმელები მდებარეობს მუცლის ღრუში, რეტროპერიტონეულად.

მარჯვენა და მარცხენა თირკმლის ზომები და სკელეტოტოპია განსხვავებულია, მარჯვენა თირკმელზე ღვიძლის ზეწოლის გამო. მარჯვენა თირკმელი უფრო მოკლე და განიერია.

თირკმლის წონა: კავშირშია ადამიანის კონსტიტუციურ ტიპთან და შეიძლება ცვალებადობდეს 120–200 გრამის ფარგლებში. საშუალოდ მისი მასაა 140 გ (150გრ. მამაკაცებში(♂); 135გრ. ქალებში(♀)).

თირკმლის ზომები: ვერტიკალური: 10-12 სმ; განივი: 5-7სმ; სისქე: 3 სმ

შარდ-სასქესო სისტემის ორგანოების ჩანასახოვანი განვითარება

ადამიანის შარდ-სასქესო სისტემა ვითარდება ემბრიონის დორზალურ ზედაპირზე არსებული უროგენიტალური ქედიდან. ეს უკანასკნელი შემდგომში დიფერენცირდება საშარდე და სასქესო სისტემებად.

ადამიანში გამოყოფის ორგანოს ევოლუცია ხორციელდება არა უკვე არსებული მარტივი ორგანოს შემდგომი გართულებს გზით, არამედ ადრეულისგან სრულიად განსხვავებული, ბევრად უფრო მაღალი დიფერენცირების ორგანოს – თირკმელების ჩამოყალიბებით.

Human embryo and fetus development from fertilization to birth