საშვილოსნოს მიომა (სინონიმი: ლეიომიომა) არის კეთილთვისებიანი, ჰორმონდამოკიდებული სიმსივნე, რომელიც შედგება კუნთოვანი და შემაერთებელქსოვილოვანი ელემენტებისგან. ფორმალური თვალსაზრისით, როდესაც სიმსივნეში სჭარბობს კუნთოვანი ელემენტები, საუბრობენ "მიომის" არსებობაზე. შემაერთებელქსოვილოვანი სტრომის პრევალირების დროს გამოიყენება ტერმინი "ფიბრომა", ხოლო ორივე სახის ქსოვილის თანაბარი შემცველობის დროს _ "ფიბრომიომა". უკანასკნელი ვარიანტი გვხვდება შემთხვევათა უმრავლესობაში, თუმცა ყველაზე გავრცელებულ ტერმინს დღესდღეობით წარმოადგენს"მიომა".
საშვილოსნოს მიომა წარმოადგენს ქალებისთვის დამახასიათებელ ყველაზე გავრცელებულ კეთილთვისებიან სიმსივნეს. იგი გვხვდება რეპროდუქციული ასაკის ქალთა პოპულაციის 20-50%-ში. გინეკოლოგიურ დაავადებათა სტრუქტურაში მიომა მე-2 ადგილზეა, გინეკოლოგიური ანთებითი დაავადებების შემდგომ.
საშვილოსნოს მიომა წარმოდგენილია სხვადასხვა ზომის მიომატოზური კვანძებით, რომლებიც განთავსებულია მიომეტრიუმის ყველა ფენაში. კვანძების ზომები განიცდის ვარიაციას 10-დან 20 სმ-მდე ფარგლებში.
მიომური კვანძებისთვის, როგორც წესი, დამახასიათებელია განვითარების 3 თანმიმდევრული ეტაპი:
I სტადია _ ზრდის აქტიური ჩანასახის წარმოქმნა;
II სტადია _ სიმსივნის სწრაფი ზრდა დიფერენცირების ნიშნების გარეშე (მიკროსკოპულად გამოვლენილი კვანძი);
III სტადია _ სიმსივნის ექსპანსიური ზრდა დიფერენცირებითა და მომწიფებით (მაკროსკოპულად გამოვლენილი კვანძი).ტოპოგრაფიულად მიომა გაცილებით ხშირად გვხვდება საშვილოსნოს ტანში (95%) და მხოლოდ 5%-ში _ საშვილოსნოს ყელში. მიომეტრიუმში აღმოცენებული სიმსივნის ზრდის მიმართულების მიხედვით შემდგომში ყალიბდება ინტერსტიციალური, ანუ ინტრამურალური (მიომეტრიუმის სისქეში), სუბსეროზული (იზრდება მუცლის ღრუს მიმართულებით) და სუბმუკოზური (იზრდება საშვილოსნოს ღრუს მიმართულებით) კვანძები. მიომატოზური კვანძის ირგვლივ ვითარდება კაფსულა, რომელიც შედგება საშვილოსნოს კედლის კუნთოვანი და შემაერთებელქსოვილოვანი ელემენტებისგან. სუბსეროზული კვანძის კაფსულა დაფარულია საშვილოსნოს სეროზული შრით. სუბმუკოზური კვანძის კაფსულა შეიცავს კუნთოვან ელემენტებს და დაფარულია საშვილოსნოს ლორწოვანი გარსით. სუბსეროზული და სუბმუკოზური კვანძების თავისებურებას წარმოადგენს ის, რომ თითოეული მათგანი ფართო, ან ვიწრო ფეხით შეიძლება უკავშირდებოდეს მიომეტრიუმს. მიომის ლოკალიზაციის ეს ფორმები განსხვავდება არა მხოლოდ კლინიკური მიმდინარეობის თვალსაზრისით, არამედ მორფოლოგიურად და ჰისტოქიმიურადაც. სუბმუკოზურ კვანძებში ცვლითი პროცესების აქტივობა უფრო მაღალია, რაც განაპირობებს მათ შედარებით სწრაფ ზრდას. ყველაზე ხშირად (80%) გვხვდება საშვილოსნოს მრავლობითი მიომები არათანაბარი ზომისა და ფორმის კვანძების განსხვავებული რაოდენობით. გაცილებით იშვიათია ერთეული სუბსეროზული, ან ინტერსტიციალური (ინტრამურალური) კვანძის არსებობა. ყველაზე გავრცელებულად ითვლება ინტრამურალური ლოკალიზაცია. კლინიკური გამოვლინება (სიმტომატიკა) ყველაზე მეტად ახასიათებს სუბმუკოზურ ფორმებს. საშვილოსნოს მიომის ატიპიური ლოკალიზაციის ერთ-ერთ ვარიანტად (საშვილოსნოს ყელის მიომასთან ერთად) განიხილება ინტრალიგამენტური ფორმა, რაც გულისხმობს მიომის კვანძის განლაგებას ფართო იოგების ფურცლებს შორის.
საშვილოსნოს მიომას ახასიათებს სხვადასხვა რასებში და ეთნიკურ ჯგუფებში გავრცელების არათანაბარი სიხშირე, სახელდობრ, აშშ-ში ჩატარებული კვლევებით დადგინდა, რომ აფროამერიკელ ქალებში მიომის გავრცელება 2-3-ჯერ უფრო მეტია, ვიდრე თეთრკანიანებში. საშვილოსნოს მიომისთვის ასევე დამახასიათებელია სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფებში არათანაბარი განაწილება და მისი სიხშირის ზოგადი ზრდა ასაკის პროპორციულად. ასე, მაგალითად, 25-30 წ.წ. ასაკოვან ჯგუფში მიომის სიხშირე შეადგენს მხოლოდ 0,31-ს 1000 ქალში, ხოლო 45-50 წ.წ. ასაკოვან ჯგუფში სიხშირე მატულობს 20-ჯერ და აღწევს 6,20-ს 1000 ქალზე.
საშვილოსნოს მიომა უფრო ხშირად ვითარდება ქალებში სქესობრივი სიმწიფის პერიოდში. პოსტმენოპაუზალურ პერიოდში, როგორც წესი, ხდება სიმსივნის უკუგანვითარება.
საშვილოსნოს მიომა წარმოადგენს დისჰორმონალურ სიმსივნეს, რომელსაც თან ახლავს დარღვევები ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზ-თირკმელზედა ჯირკვლები-საკვერცხეების სისტემაში. სიმსივნის დისჰორმონალური ბუნება, როგორც წესი, განაპირობებს რიგი მეტაბოლური დარღვევების, ღვიძლის ფუნქციონალური უკმარისობის განვითარებას. ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზური დარღვევები შეიძლება წინ უსწრებდეს სიმსივნის აღმოცენებას, ან განვითარდეს მეორადად მიომატოზური საშვილოსნოდან პატოლოგიური აფერენტაციის გამო.
მიომის დროს მიომეტრიუმის ქსოვილში დადგენილია ჰიპოქსიის არსებობის და ცვლითი პროცესების შემცირება. საშვილოსნოს მიომების შემთხვევებში ხშირად ადგილი აქვს გულსისხლძარღვთა სისტემის ფუნქციის დარღვევას, რაც განპირობებულია მანიფესტირებული, თუ ფარული ანემიის არსებობით. დაავადების პროგრესირებასთან ერთად ვითარდება ფუნქციონალური და მეტაბოლური დარღვევები. საშვილოსნოს მიომისთვის დამახასიათებელია ჰიპოვოლემია, რომლის სიმძიმე დამოკიდებულია დაავადების ხანგრძლივობაზე, ზრდის ტემპზე, სიმსივნის ზომებზე, მენსტრუალური ფუნქციის ხასიათზე. ჰემოდინამიკის დარღვევებს თან ახლავს რეგიონალური სისხლისმიმოქცევის, ცილოვანი ცვლის და ელექტროლიტური ბალანსის ცვლილებები. რეგიონალური სისხლისმიმოქცევის თავისებურებას წარმოადგენს შეგუბებითი პროცესების განვითარება თავის ტვინის სისხლძარღვებში. ეს ცვლილებები საკმაოდ მყარია და ნარჩუნდება ოპერაციის შემდგომ უახლოეს პერიოდში.
პათოგენეზი
ა) ჰორმონალური ბალანსის დარღვევა, რომელიც ვლინდება სხვადასხვა ფორმით.
ა1 _ ჰიპერესტროგენია (აბსოლუტური, ან შეფარდებითი). ესტროგენები განიხილება, როგორც სიმსივნური ზრდის მთავარი სტიმული. აღნიშნულის მტკიცებულებებს წარმოადგენს: საშვილოსნოს მიომა გვხვდება პოსტპუბერტულ პერიოდში; ორსულობის დროს იზრდება სწრაფად; პოსტმენოპაუზის დროს განიცდის რეგრესს. მიომის რისკის ფაქტორები, როგორებიცაა გაცხიმოვნება და ნაადრევი მენარხე, კიდევ ერთხელ ადასტურებს ესტროგენების როლს სიმსივნის განვითარებაში.
ა2 _ ესტროგენების მეტაბოლიზმის დარღვევა. საშვილოსნოს მიომის შემთხვევებში ეს გამოიხატება ესტრონისა და ესტროდიოლის სიჭარბით ფოლიკულის მომწიფების ფაზაში და ესტრიოლის-ლუთეინურ ფაზაში.
ა3 _ საკვერცხის ყვითელი სხეულის უკმარისობა. საშვილოსნოს მიომის პათოგენეზში საკვერცხეების ფუნქციონალური დარღვევევის დომინირებულ როლზე მეტყველებს ის ფაქტი, რომ მიომის მქონე პაციენტების 50-60%-ში დადგენილია საკვერცხეების წვრილკისტოზური ცვლილებების არსებობა.
ა4 _ სხვა შინაგანი სეკრეციის ჯირკვლების პათოლოგია. საშვილოსნოს მიომის მქონე პაციენტების დაახლოებით 50%-ში გამოვლენილია ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციონალური დარღვევები.
ა _ მიომეტრიუმის რეცეპტორული აპარატის ცვლილებები გამოიხატება შემდეგში: ესტროგენების და გესტაგენების მიმართ მგრძნობიარე რეცეპტორების საერთო რიცხვის მომატება; ესტროგენ-რეცეპტორების უფრო მაღალი აქტივობა გესტაგენ-რეცეპტორებთან შედარებით.
რეცეპტორული აპარატის პათოლოგიურმა ცვლილებებმა შეიძლება გამოიწვიოს პროლიფერაციული პროცესების სტიმულირება მიომეტრიუმში.
ბ) ორგანიზმის იმუნოლოგიური რეაქტიულობის ცვლილება (განსაკუთრებით ინფექციის ქრონიკული კერების არსებობისას). ამას ადასტურებს საშვილოსნოს მიომის ასოცირება ისეთ პათოლოგიებთან, როგორიცაა ქრონიკული ადნექსიტი, ტონზილოგენური ინტოქსიკაცია, რევმატიზმი და სხვა.
ბ) ორგანიზმის იმუნოლოგიური რეაქტიულობის ცვლილება (განსაკუთრებით ინფექციის ქრონიკული კერების არსებობისას). ამას ადასტურებს საშვილოსნოს მიომის ასოცირება ისეთ პათოლოგიებთან, როგორიცაა ქრონიკული ადნექსიტი, ტონზილოგენური ინტოქსიკაცია, რევმატიზმი და სხვა.
გ) მემკვიდრული განწყობა, რომელიც ვლინდება სხვადასხვა ფორმით.
გ1 _ საშვილოსნოს მიომა განიხილება, როგორც მულტიფაქტორიალური დაავადება, პოლიგენური დამემკვიდრების კომპონენტით. ამის სასარგებლოდ მეტყველებს მიომის პოპულაციური და ოჯახური გავრცელების სიხშირეებს შორის საგრძნობი სხვაობა.
მულტიფაქტორიალური დაავადებისთვის დამახასიათებელია ინდივიდის ქრომოსომებში რამდენიმე პათოლოგიური გენის თანაარსებობა, რომელთაც გააჩნიათ ადიტიური (ურთიერთგამაძლიერებელი) მოქმედების უნარი. არახელსაყრელი გარემო ფაქტორების პირობებში ხდება პათოლოგიური გენოტიპური პოტენციალის სათანადო ფენოტიპური რეალიზაცია, რაც კონკრეტული დაავადების ჩამოყალიბების სახით ვლინდება.
მსგავსი დაავადებისთვის ზოგადად დამახასიათებელია შემდეგი თავისებურებები:
_ მშობლების (განსაკუთრებით მამის) ასაკის მომატება (>35წ.).
_ სხვადასხვა სქესის წარმომადგენლებს აღენიშნებათ დაავადების აღმოცენების სხვადასხვა რისკი.
_ დაავადების პენეტრანტობას (ფენოტიპური გამოვლინების სიხშირე) და ექსპრესიულობას (ფენოტიპური გამოვლინებისას კლინიკური ნიშნების გამოხატვის ხარისხი) შორის უკუპროპორციული დამოკიდებულება; კერძოდ, რაც უფრო მეტია პენეტრანტობა, მით ნაკლებია ექსპრესიულობა და ა.შ.
დამემკვიდრების მულტიფაქტორიალური მოდელი დამახასიათებელია ისეთი ფართოდ გავრცელებული დაავადებებისთვის, როგორებიცაა: შაქრიანი დიაბეტი, ჰიპერტონული დაავადება, გულის იშემიური დაავადება, მსხვილი ნაწლავების პოლიპოზი, შიზოფრენია, ფსორიაზი და სხვა. საშვილოსნოს მიომის აღმოცენების რისკი I ხარისხის ნათესავებში 2,5-ჯერ მეტია საერთო პოპულაციურ რისკთან შედარებით.
საშვილოსნოს მიომის გენეტიკური მიდრეკილება დასტურდება აგრეთვე "ტყუპების" მეთოდის გამოყენებით; კერძოდ, მონოზიგოტურ ტყუპებში ბიზიგოტურთან შედარებით დადგინდა ჰისტერექტომიების მხრივ 2-ჯერ მეტი კორელაცია (კონკორდანტობა).
გ2 _ საშვილოსნოს მიომის მქონე ქალთა კონტინგენტის გამოკვლევით დადგინდა სხვადასხვა ქრომოსომული აბერაციების არსებობა. ანომალური კარიოტიპი (უჯრედის ქრომოსომული კომპლექტი) აღმოჩენილია მიომის ყველა შემთხვევათა მხოლოდ 40%-ში. ანომალური კარიოტიპის არსებობის შემთხვევებში, როგორც წესი, აღინიშნება მიტოზური ინდექსის მომატება და დნმ-ის შემცველობის შემცირება.
ქრომოსომულ აბერაციათა შორის სჭარბობს 2 ვარიანტი:
I _ ტრანსლოკაცია მე-12 და მე-14 ქრომოსომათა გრძელ მხრებს შორის.
t (12; 14) (q14 - q15; q23 - q24). მიომის დროს კარიოტიპის ცვლილების 20% მოდის სწორედ ამ ტრანსლოკაციაზე.
II _ მე-7 ქრომოსომის გრძელი მხრის დელეცია.
del (7) (q22 q32)
მე-12 ქრომოსომის გრძელი მხრის სტრუქტურული ცვლილებები აღმოჩენილია სხვადასხვა ნეოპლასტიური პროცესების დროს (სარძევე ჯირკვლების ფიბროადენომა, ენდომეტრიუმის პოლიპი, ლიპომები და სხვა). ეს ფაქტი მიუთითებს იმაზე, რომ მე-12 ქრომოსომის გრძელ მხარში ლოკალიზებულია ტუმოროგენეზის გენების კრიტიკული რაოდენობა.
საშვილოსნოს მიომისთვის დამახასიათებელია ჰორმონალურადდამოკიდებულ სხვა დაავადებებთან თანაარსებობა, როგორებიცაა: ენდომეტრიუმის ჰიპერპლასტიური პროცესები, ადენომიოზი, ფიბროზულ-კისტოზური მასტოპათია. ეს გამოვლენა შეიძლება შევადაროთ ე.წ. "მარაოს პრინციპს", როდესაც სახეზეა ერთი საერთო პათოგენეზური რგოლი და მისგან ინდუცირებული სხვადასხვა პათოლოგიური პროცესების თანაარსებობა.
საშვილოსნოს მიომის მქონე პაციენტებს ახასიათებთ შემდეგი თანმხლები დაავადებები: საშვილოსნოს დანამატების ანთება (33%), ანოვულატორული სისხლდენები _ (38%), უნაყოფობა (35%), გაცხიმოვნება (54%), ჰიპერტონული სნეულება (33%). რეპროდუქციულ პერიოდში მიომის მქონე ქალებში სჭარბობს ფოლიკულური კისტები, ხოლო პრე- და პოსტმენოპაუზაში - თეკა ქსოვილის ჰიპერპლაზია. ცნობილია აგრეთვე საშვილოსნოს ლეიომიომის იშვიათი ასოციაცია კანის მრავლობით მიომებთან (Reed’s სინდრომი) და ამ ორი ლოკალიზაციის თანაარსებობა თირკმლის კარცინომასთან.
კლინიკური სურათი.
1) სისხლდენა საშვილოსნოდან. სისხლდენა თავისი ბუნების მიხედვით შეიძლება იყოს მენორაგიული და მეტრორაგიული.
მენორაგია (ციკლური ხასიათის სისხლდენა, გამოხატული მენზესის მოჭარბებასა და გახანგრძლივებაში) ძირითადად გამოწვეულია ენდომეტრიუმის მენსტრუირებადი ზედაპირის მომატებით და/ან საშვილოსნოს კუმშვითი უნარიანობის დაქვეითებით.
მეტრორაგია (აციკლური სისხლდენა საშვილოსნოდან) უფრო ნაკლებად არის დამახასიათებელი მიომისთვის და მისი აღმოცენების შემთხვევებში უნდა გამოირიცხოს ენდომეტრიუმის პათოლოგია (ენდომეტრიუმის ჰიპერპლასტიური პროცესი, ენდომეტრიუმის კიბო, ადენომიოზი, საკვერცხეების ჰორმონმაპროდუცირებელი სიმსივნეები).
2) ტკივილის სინდრომი. მიომის სხვადასხვა ლოკალიზაციისთვის დამახასიათებელია განსხვავებული ხასიათის ტკივილები.
ა) ყრუ ტკივილები, მცირე, ან საშუალო ინტენსივობის. ამგვარი ტკივილი უფრო დამახასიათებელია ინტრამურალური და ფართო ფეხის მქონე სუბსეროზული ფორმებისთვის. ამ სახის ტკივილები გამოწვეულია სეროზული გარსის გადაჭიმვით და იქ არსებული რეცეპტორების გაღიზიანებით, აგრეთვე მიომის კვანძების ზეწოლით მცირე მენჯის ნერვულ წნულებზე.
ბ) შეტევითი ხასიათის ტკივილები. ამგვარი ტკივილები უფრო დამახასიაებელია ვიწრო და გრძელი ფეხის მქონე სუბმუკოზური კვანძებისთვის. საშვილოსნო ვიწრო და გრძელ ფეხზე არსებულ მიომურ კვანძს აღიქვამს, როგორც უცხო სხეულს, რასაც პასუხობს თავისი უნივერსალური ბიოლოგიური პოტენციალის _ ავტომატიზმის უნარის ამოქმედებით. ეს უკანასკნელი გამოიხატება საშვილოსნოს პერიოდულ შეკუმშვებში (კლინიკურად გამოვლენილი შეტევითი ტკივილების სახით), რასაც თან სდევს სათანადო სტრუქტურული ცვლილებები საშვილოსნოს ყელის არეში (გარბილება, დამოკლება, რამდენადმე გახსნა). ამ პროცესებს თან ახლავს გრძელი ფეხის მქონე სუბმუკოზური კვანძის საშვილოსნოს ყელში, ან საშოში განთავსება. ეს მდგომარეობა კვალიფიცირდება, როგორც მბადი მიომის კვანძი, რომელიც წარმოადგენს სუბმუკოზური კვანძის სპეციფიურ გართულებას. ხსენებული პათოლოგიური პროცესის უკიდურეს, თუმც უიშვიათეს გართულებას წარმოადგენს საშვილოსნოს პირუკუ გადმობრუნება.
გ) მწვავედ დაწყებული ტკივილები, ასოცირებული სუბფებრილურ ტემპერატურასთან, სისხლში სათანადო ცვლილებებთან (ჰიპერლეიკოციტოზი, ფორმულის მარცხნივ გადახრით, მომატებული ედს) და ბიმანუალური გასინჯვის დროს კვანძის არეში ლოკალურ მტკივნეულობასთან. აღწერილი კლინიკური სურათი უფრო დამახასიათებელია მიომის კვანძში (კვანძებში) სისხლის მიმოქცევის მოშლისთვის, რომლის ლოგიკურ გაგრძელებას წარმოადგენს კვანძის ნეკრობიოზი და ნეკროზი.
დ) მწვავედ დაწყებული ტკივილები, რომელსაც თან ახლავს მწვავე მუცლის ტიპიური სურათის ჩამოყალიბება (მშრალი ენა, ტაქიკარდია, დადებითი ბლუმბერგის სიმპტომი, მუცლის შებერვა, დეფეკაციის გაძნელება). ამგვარი ტკივილის და კლინიკური სურათის ჩამოყალიბება ტიპიურია სუბსეროზული კვანძის ფეხზე შემოგრეხისთვის.
3) მეზობელ ორგანოთა ფუნქციის მოშლა. მეზობელ ორგანოებზე ზეწოლა (მათი ფუნქციის მოშლით) დამოკიდებულია მიომის კვანძის ლოკალიზაციაზე და ზრდის მიმართულებაზე. ასე, მაგალითად, საშვილოსნოს წინა კედლის ქვედა მესამედში განთავსებული კვანძები ახდენს ზეწოლას შარდის ბუშტზე და იწვევს დიზურიულ მოვლენებს. საშვილოსნოს უკანა კედელზე არსებული კვანძები, აწვება რა სწორ ნაწლავს, იწვევს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ფუნქციის დარღვევას. ფართო იოგების ფურცლებს შორის (ინტრალიგამენტურად) განლაგებული სიმსივნე იწვევს შარდისაწვეთზე ზეწოლას, რამაც შეიძლება მიგვიყვანოს ჰიდროურეთერის, პიელოექტაზიის, პიდრონეფროზის და პიელონეფრიტის განვითარებამდე.
4) სწრაფმზარდი ფორმა. მიომის სწრაფი ზრდა დგინდება იმ შემთხვევებში, როდესაც 1 კალენდარული წლის განმავლობაში მიომის ზომებში ზრდა 5-6 კვ. ორსულობის შესაბამის ოდენობას აჭარბებს. მიომის სწრაფმზარდი ფორმის ცალკე გამოყოფა და მასზე ყურადღების აქცენტირება გამოწვეულია ე.წ. "ონკოლოგიური სიფხიზლის" პოზიციიდან გამომდინარე.
5) უნაყოფობა. საშვილოსნოს მიომა პასუხისმგებელია უნაყოფობის შემთხვევათა დაახლოებით 2-3%-ზე. თავად მიომა ასოცირებულია სტერილობასთან 5%-დან 10%-მდე შემთხვევებში. საშვილოსნოს მიომის ინტრამურალური და სუბსეროზული ლოკალიზაციების დროს (რომლებიც არ იწვევენ საშვილოსნოს ღრუს დეფორმაციას) სუბმუკოზურთან შედარებით იქმნება უფრო კეთილსაიმედო პირობები ჩასახვის, იმპლანტაციის და ორსულობის შემდგომი პროგრესირების თვალსაზრისით. დადგენილია, რომ 4სმ-ზე ნაკლები ზომის ინტრამურალური და სუბსეროზული კვანძების შემთხვევებში არ შეინიშნება ნეგატიური ზეგავლენა განაყოფიერებაზე, იმპლანტაციაზე და ორსულობის მიმდინარეობაზე. ცნობილია აგრეთვე, რომ დაუდგენელი გენეზის უნაყოფობის 50%-ში მოხდა დაორსულება კონსერვატიული მიომექტომიის შემდგომ.
მალიგნიზაცია
საშვილოსნოს მიომის ავთვისებიანი გადაგვარების შედეგად ვითარდება ლეიომიოსარკომა, თუმც მალიგნიზაციის რისკი საკმაოდ დაბალია (<0,1%). ციტოგენეტიკური გამოკვლევებით დადგენილია, რომ ლეიომიოსარკომა წარმოიქმნება de novo (ახლად) და შეიძლება არც კი წარმოადგენდეს მიომის მალიგნიზაციის შედეგს. თუმც, ამჟამად დადგინდა ის ფაქტიც, რომ ძალზედ იშვიათად I ქრომოსომის დელეციასთან ასოცირებული მიომების შემთხვევებში შესაძლებელია ამ უკანასკნელთა მალიგნიზაცია და ლეიომიოსარკომის განვითარება. ჰისტოპათოლოგიურმა გამოკვლევებმა გვიჩვენეს, რომ ოპერაციული გზით ამოკვეთილი მიომების 0,13-დან 0,29%-მდე შემთხვევებში ადგილი აქვს მალიგნიზაციას. თუ გავითვალისწინებთ, რომ მიომების გავრცელების რეალური სიხშირე გაცილებით მეტია (განსაკუთრებით არაოპერაციული შემთხვევების ხარჯზე), მალიგნიზაციის რეალური რისკი კიდევ უფრო მცირდება.
ამჟამად არ არის დადასტურებული კავშირი მიომის ზრდის ტემპსა და მალიგნიზაციის რისკის მატებას შორის. ნაოპერაციევი ქალების რეტროსპექტიულმა შესწავლამ აჩვენა, რომ მალიგნიზაცია 2%-ზე ნაკლები იყო პოსტმენოპაუზალურ ასაკში და 0,23% პრემენოპაუზალურ ასაკში. დღესდღეობით მიღებულია, რომ ოპერაციისწინა პერიოდში მიომასა და ლეიომიოსარკომას შორის დიფერენციალურ დიაგნოსტიკაში მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის და სისხლის შრატში ლაქტატდეჰიდროგენაზის კონცენტრაციის განსაზღვრის კომბინაციას.
საშვილოსნოს მიომის მალიგნიზაციის მიკროსკოპულ ნიშნებს განეკუთვნება შემდეგი:
ა) სიმსივნის უჯრედების კოაგულაციური ნეკროზი.
ბ) ციტოლოგიური ატიპია.
გ) მიტოზური ინდექსის მომატება.
დ) დიფერენციაცია (ეპითელიოიდური, ან მიქსოიდური).
დიაგნოსტიკა
1) ბიმანუალური გასინჯვა ხშირ შემთხვევებში იძლევა საკმაოდ ფასეულ ინფორმაციას მიომის არსებობის შესახებ. იგი განსაკუთრებით პროდუქტიულია ინტრამურალური და სუბსეროზული ლოკალიზაციების დროს. ცვლილებები მოიცავს ბიმანუალური გასინჯვის ალგორითმის თითქმის ყველა შემადგენელ ელემენტს (საშვილოსნოს სიდიდე, კონსისტენცია, ზედაპირის ხასიათი, მოძრაობის უნარიანობა, მგრძნობელობა). ტრადიციულად, მიომის მქონე პაციენტის ბიმანუალური გამოკვლევის დროს ისინჯება გადიდებული, მკვრივი, სადა, ან არათანაბარი (კვანძოვანი) ზედაპირის მქონე წარმონაქმნი. მოძრაობის უნარიანობა და მგრძნობელობა დამოკიდებულია კონკრეტულ სიტუაციაზე. ასე, მაგალითად, საშვილოსნოს მოძრაობაში შეზღუდვა, ან უმოძრაობა დაკავშირებულია მის დიდ ზომებთან, ან შეხორცებით პროცესთან მცირე მენჯის ღრუში. საშვილოსნოს მტკივნეულობა (განსაკუთრებით ლოკალური) გარკვეული ალბათობით მიუთითებს კვანძის ნეკრობიოზზე და სხვა.
2) სარკეებით გასინჯვა. განსაკუთრებით ინფორმატიულია მბადი მიომის კვანძის არსებობის დროს
3) საშვილოსნოს ღრუს ზონდირება (ინტრამურალური და სუბმუკოზური ლოკალიზაციების დროს).
4) ჰისტეროსკოპია და ჰისტეროგრაფია (სუბმუკოზური კვანძების სადიაგნოსტიკოდ).
5) საშვილოსნოსშიდა ფლებოგრაფია (ინფორმატიულია კონსერვატიული მიომექტომიის წინ. ფლებოგრამაზე ისახება კვანძის ზომები და მისი განლაგება მიომეტრიუმის შრეებთან მიმართებაში.
6) ანგიოგრაფია (სწრაფმზარდი ფორმის დროს, უხშირესად ლეიომიოსარკომაზე ეჭვის არსებობისას).
7) რადიოიზოტოპური გამოკვლევევბი (ენდომეტრიუმის ავთვისებიანი გადაგვარების და ლეიომიოსარკომის გამოსარიცხად).
8) ლაპაროსკოპია (ამ მეთოდის მეშვეობით შესაძლებელი ხდება საშვილოსნოს კედლებისა და დანამატების გარეგანი დათვალიერება; საჭიროების შემთხვევაში ხდება ბიოპტატის აღება მისი ჰისტოპათოლოგიური გამოკვლევის მიზნით. მეთოდი განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს სუბსეროზული კვანძების დიაგნოსტიკაში).
9) ექოსკენირება (უნივერსალური, მაღალინფორმატიული, არაინგაზიური მეთოდი სხვადასხვა ლოკალიზაციის მიომების სადიაგნოსტიკოდ).
10) ფუნქციონალური დიაგნოსტიკის ტესტები; ჰიპოფიზის გონადოტროპული ჰორმონების და საკვერცხის სტეროიდული ჰორმონების განსაზღვრა სისხლში რადიოიმუნოლოგიური მეთოდით (ჰიპოფიზის და საკვერცხეების ჰორმონალური აქტივობის განსაზღვრის მიზნით).
11) ექსკრეტორული უროგრაფია და რენოგრაფია (განსაკუთრებით ინფორმატიულია დიზურიული მოვლენების არსებობის დროს _ ოპერაციული ჩარევის ხასიათის და მოცულობის დაზუსტების მიზნით. შესაძლებლობას იძლევა დაზუსტდეს ცვლილებების ხასიათი შარდსაწვეთებში და თირკმლის ფიალებში. ტოპოგრაფიულანატომიური ცვლილებების გამოვლინება საშარდე სისტემის ქვედა ნაწილებში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ინტრალიგამენტური ლოკალიზაციის და საშვილოსნოს ყელის მიომის დროს).
12) კომპიუტერული და მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია.
დიფერენციალური დიაგნოსტიკა
დიფერენციალური დიაგნოსტიკის პროცესში პრაქტიკული თვალსაზრისით მნიშვნელოვანია სხვადასხვა ლოკალიზაციის მიომების ფორმების დეფინიტიური განხილვა.
1) სუბმუკოზური ფორმის დროს საჭიროა დიფ.დიაგნოსტიკა ენდომეტრიუმის პოლიპთან, ადენომიოზთან, აშერმანის სინდრომთან. გამოსაყენებელი დიაგნოსტიკური მეთოდები: საშვილოსნოს ზონდირება, ექოსკენირება, ჰისტეროსკოპია, ჰისტეროგრაფია, საშვილოსნოს ღრუს ინსტრუმენტალური გამოფხეკა მასალის ჰისტოპათოლოგიური შესწავლით.
2) ინტრამურალური ფორმის დროს დიფ. დიაგნოსტიკა ტარდება შემდეგ დაავადებებთან და მდგომარეობებთან: საშვილოსნოს ლეიომიოსარკომა, ენდომეტრიუმის კიბო, საკვერცხეების კეთილ და ავთვისებიანი წარმონაქმნები, საშვილოსნოს დანამატების ანთებადი სიმსივნური წარმონაქმნები; ორსულობა. სადიფერენციაციო დიაგნოსტიკური საშუალებები: საშვილოსნოს ღრუს ზონდირება; ექოსკენირება, საშვილოსნოს ღრუს ინსტრუმენტალური გამოფხეკა მასალის ჰისტოპათოლოგიური გამოკვლევით, ლაპარასკოპია, ჰისტეროსკოპია, ორსულობის საეჭვო და სავარაუდო ნიშნები, ორსულობისთვის სპეციფიკური იმუნოლოგიური და ბიოლოგიური რეაქციები.
3) სუბსეროზული ფორმის დროს საჭიროა დიფერენცირება საკვერცხისმიერ პათოლოგიურ წარმონაქმნებთან (ფუნქციონალური კისტა, კისტომა, ფიბრომა, დერმოიდული კისტა და ა.შ.). სადიფერენციაციოდ გამოიყენება: ლაპარასკოპია, ექოსკენირება.
4) ინტრალიგამენტური მიომის დროს დიფ. დიაგნოზი ტარდება შემდეგ დაავადებებთან: პარამეტრიტი, პარაოვარიალური კისტა. დიფერენციალური დიაგნოსტიკის მიზნით გამოიყენება: სპეციფიკური ანამნეზი (სასქესო ორგანოების ანთებითი დაავადება; საშვილოსნოსშიდა ინვაზიური ჩარევა სადიაგნოსტიკო, თუ სამკურნალო მიზნით; საშვილოსნოს ღრუს გამოფხეკა), ბიმანუალური გასინჯვა, ექოსკენირება, ლაპარასკოპია.
5) საშვილოსნოს ყელის მიომის შემთხვევაში დიფ. დიაგნოზი ტარდება შემდეგ პათოლოგიებთან: საშვილოსნოს ყელის ორსულობა, საშვილოსნოს ყელის კიბო. სადიფერენციაციოდ გამოიყენება შემდეგი მეთოდები: სარკეებით გასინჯვა, კოლპოსკოპია, Pap-ტესტი, ექოსკენირება, ორსულობის საეჭვო და სავარაუდო ნიშნები, ტესტი ორსულობაზე, საჭიროების შემთხვევაში საშარდე გზების სპეციფიური ინსტრუმენტალური გამოკვლევები.
მკურნალობა
მკურნალობის მეთოდების დაყოფა სხვადასხვა კონკრეტული ნიშნის მიხედვით: კონსერვატული და ოპერაციული; ორგანოშემანარჩუნებელი და რადიკალური; ინვაზიური და არაინვაზიური; გეგმიური და ურგენტული; აბდომინალური მიდგომით და ვაგინალური მიდგომით.
კონსერვატული მკურნალობა.
მიომის კონსერვაციული მკურნალობის ჩვენებები:
1. ინტრამურალური და სუბსეროზური (ფართო ფეხზე) ლოკალიზაცია;
2. საშვილოსნოს ზომები ≤ 12კვ. ორს. (რეპროდუქციულ პერიოდში) და ≤14-15 კვ. ორს. (პრემენოპაუზაში);
3. მენო და მეტრორაგიის არარსებობა (ზომიერი მენორაგია);
4. თანდართული ექსტრაგენიტალური პათოლოგია;
5. როგორც მომავალი ოპერაციული ჩარევის წინა ეტაპი.
6. მიომის კონსერვატიული მკურნალობის უკუჩვენებები:
7. საშვილოსნოს ზომა >12 კვ. ორს;
8. სუბმუკოზური ლოკალიზაცია;
9. როდესაც მიომას თან ახლავს საკვერცხეების სიმსივნეები და ადენომიოზი;
10. მიომა სწრაფი ზრდით; ეჭვი მალიგნიზაციაზე;
11. მენორაგიები ანემიზაციით.
12. კვანძის ნეკროზი.
1) გონადოტროპინ-რილიზინგ ჰორმონის აგონისტები (GnRH-აგონისტები) იწვევენ ადენოჰიპოფიზის შესაბამისი რეცეპტორების დესენსიტიზაციას, რასაც მოჰყვება ჰიპოფიზის მიერ გონადოტროპული ჰორმონების და საკვერცხის მიერ სტეროიდული ჰორმონების გამოყოფის მნიშვნელოვანი შემცირება. ამგვარი ეფექტი ცნობილია ე.წ. `მედიკამენტოზური კასტრაციის~ სახელწოდებით, რომელიც კლინიკურად ვლინდება ჰიპოესტროგენური სტატუსით:Lამენორეა, ალები, ოსტეოპოროზი, საშოს სიმშრალე, ოფლიანობა, თავის ტკივილი, დეპრესია, საშვილოსნოს და შესაბამისად მიომის ზომებში შემცირება 35%-დან 65%-მდე. მიომის ზომებში შემცირება განსაკუთრებით გამოხატულია მკურნალობის პირველი 3 თვის განმავლობაში. აგონისტების გვერდითი მოვლენების დაძლევა შეიძლება პარალელურად ესტროგენებისა და პროგესტერონების დანიშვნით. მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ მიომა კვლავ უბრუნდება რამდენიმე თვეში პირვანდელ ზომებს. რეპროდუქციულ ასაკში მიზანშეწონილია ამ პრეპარატების გამოყენება მხოლოდ ოპერაციისწინა მომზადების მიზნით (და არა ხანგრძლივად).
არსებობს პრეპარატების მიღების 3 გზა:
1. ინტრანაზალური (ბუსერელინის აცეტატი – 0,2% ხსნარი, 300 მგ დღეში)
2. კანქვეშა (დეკაპეპტილი – 0,1 მგ, ყოველდღე)
3. კუნთებში (ზოლადექსი, დიფელინი, დეპო-დეკაპეპტილი, ლუკრინ-დეპო).
სწორად დეპონირებული ფორმები გამოყოფენ GnRH-აგონისტებს 6-7 კვირის განმავლობაში. თერაპია იწყება მენსტრუალური ციკლის მე-2 დღიდან.
სწორად დეპონირებული ფორმები გამოყოფენ GnRH-აგონისტებს 6-7 კვირის განმავლობაში. თერაპია იწყება მენსტრუალური ციკლის მე-2 დღიდან.
2) გონადოტროპინ-რილიზინგ ჰორმონის ანტაგონისტები (GnRH-ანტაგონისტები) გამოიყენება 1999 წლიდან. მათი მოქმედებით ხდება ადენოჰიპოფიზის შესაბამისი რეცეპტორების კონკურენტული ბლოკადა, სტიმულაციის ფაზის გარეშე. უკვე რამდენიმე საათის შემდეგ ხდება გონადოტროპინების სეკრეციის დათრგუნვა (მათგან განსხვავებითGnRH-აგონისტები იწვევენ ჰიპოფიზის რეცეპტორების ჯერ სტიმულაციას, ხოლო შემდეგ დესენსიტიზაციას-ბლოკირებას).GnRH-ანტაგონისტების უპირატესობას წარმოადგენს შემდეგი: მიომის კვანძების ზომებში შემცირება ხდება უკვე 2-4 კვირაში, ასევე უფრო სწრაფად ხდება ოვარიალურ-მენსტრუალური ფუნქციის აღდგენა მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ. მიომის ზომებში შემცირება ხდება 43-47%-ით (დადგენილი ექოსკენირებით).
გვერდითი მოვლენები იგივეა, რაც აგონისტების დროს (მედიკამენტოზური კასტრაცია~ და ჰიპოესტროგენიზმის ეფექტები). GnRH-ანტაგონისტების ტიპიური წარმომადგენელია ცეტრორელიქსი. მისი სასტარტო დოზაა 60მგ. I ინექცია – მენსტრუალური ციკლის მე-2 დღეს; II ინექცია _ 30-60 მგ – ციკლის 21-28-ე დღეს.
3) საკვერცხის სტეროიდული ჰორმონების როლი საშვილოსნოს მიომის მკურნალობაში. სინთეზური პროგესტინები და ორალური კონტრაცეპტული აბები ხასიათდებიან საშვილოსნოს ზომებისა და მენორაგიის შემცირებით, ხელს უწყობენ რა ენდომეტრიუმის ატროფიას, მაგრამ ამასთანავე ეს უკანასკნელნი იწვევენ საშვილოსნოს მიომის ზრდის სტიმულირებას. მიომა და მიომეტრიუმის უჯრედების დნმ-ის სინთეზი სტიმულირდება ესტროგენებითა და პროგესტერონით და ინჰიბირდება ესტროგენებისა და პროგესტერონის ანტაგონისტებით. მიომის ქსოვილებში პროლიფერაციული აქტივობა და მიტოზური ინდექსი უფრო მაღალია სეკრეტორულ ფაზაში.
უმრავლეს შემთხვევაში ენდომეტრიუმის ჯირკვლოვანი ჰიპერპლაზიის უბნები ლოკალიზებულია საშვილოსნოს სუბმუკოზური კვანძების პერიფერიაზე. ამგვარი ასოციაციური კავშირი ადასტურებს ლოკალიზებული ჰიპერესტროგენული გარემოს არსებობას.
პროგესტერონს ახასიათებს ორგვარი ზემოქმედება საშვილოსნოს მიომაზე: მიომის უჯრედების ზრდის სტიმულირება ეპიდერმალური ზრდის ფაქტორის მეშვეობით და ინჰიბირება – ინსულინის მსგავსი ზრდის ფაქტორ I-ის მეშვეობით. პროგესტერონით მკურნალობისას შეინიშნება როგორც მიომის ზომების შემცირება, ასევე, რიგ შემთხვევაში – მიომის ზომებში მომატება.
საშვილოსნოს მიომაში მიტოზური აქტივობა მნიშვნელოვნად იყო მომატებული პროგესტინებით მკურნალობისას, მაშინ როდესაც მიტოზური აქტივობა ესტროგენ-გესტაგენების გამოყენებისას და საკონტროლო ჯგუფში იყო ერთი და იგივე. მაშასადამე, ესტროგენ-გესტაგენებით მკურნალობისას შეინიშნება მიომის ზრდის მინიმალური ეფექტი, ხოლო პროგესტინების გამოყენებისას შეინიშნება მიომის ზრდის მნიშვნელოვანი პოტენციალი.
ესტროგენები და პროგესტინები კომბინაციაში, ან მხოლოდ პროგესტინები წარმოადგენენ პირველი რიგის კონსერვატიული (ჰორმონალური) მკურნალობის საშუალებებს. ისინი იწვევენ ენდომეტრიუმის ატროფიას და სტაბილიზაციას, მაგრამ ყოველივე ეს არის დროებითი საშუალება. ისინი ვერ იწვევენ მიომის ზომების შემცირებას.
გესტაგენების დანიშვნა უფრო მიზანშეწონილია საშვილოსნოს მიომის და ენდომეტრიუმის ჰიპერპლასტიური პროცესების თანაარსებობისას.
რეპროდუქციულ ასაკში: დიუფასტონი – 10-20მგ; მენსტრუალური ციკლის მე-11-დან 25-ე დღემდე, 6 თვის განმავლობაში;
ნორკოლუტი 0,5 მგ, მენსტრუალური ციკლის მე-16-დან 25-ე დღემდე, 6 თვის განმავლობაში;
პრემენოპაუზალურ პერიოდში: დიუფასტინი 10-20 მგ, ციკლის მე-5-დან 25-ე დღემდე; 6-8 თვე;
ნორკოლუტი 0,5 მგ, ციკლის მე-5-დან 25-ე დღემდე; 6-8 თვე.
პროგესტინ-შემცველი საშვილოსნოსშიდა კონტრაცეპციული საშუალებები, ეფექტურია მიომით ინდუცირებული მენორაგიის დროს პაციენტებში, რომლებიც საჭიროებენ კონსერვატიულ მკურნალობას და კონტრაცეფციას. ეს საშუალებები არ იწვევს საშვილოსნოს მიომის რეგრესიას, თუმც იწვევს მიომის ზრდის პრევენციას.
გესტაგენები მნიშვნელოვნად ეფექტურია ნაკლებად დიდი ზომის მიომების სამკურნალოდ (<8 კვ. ორსულობის ოდენობაზე), რადგანაც ზომებში ზრდას მოჰყვება პროგესტერონის რეცეპტორების რაოდენობის შემცირება საშვილოსნოში.
გამოიყენება აგრეთვე ესტროგენ-გესტაგენები კონტრაცეპციულ რეჟიმში (მენსტრუალური ციკლის მე-5 დღიდან 21 დღის განმავლობაში) 3-დან 6 თვემდე.
4) ესტროგენ-რეცეპტორების და პროგესტერონ-რეცეპტორების მოდულატორები. რადგანაც ცნობილია, რომ საშვილოსნოს მიომის დროს მომატებულია ესტროგენების და პროგესტერონის რეცეპტორების რაოდენობა, მოწოდებული იქნა თერაპიული ღონისძიებები, რომლებიც ითვალისწინებენ ამ ცვლილებებს, როგორც ესტროგენ, ასევე პროგესტერონ-რეცეპტორების მომატებული კონცენტრაცია ფიქსირდება უპირატესად მიომის ქსოვილში საშვილოსნოს სხვა ნორმალურ ქსოვილებთან შედარებით. ესტროგენ-რეცეპტორების სელექტიური მოდულატორით – რალოქსიფენით მკურნალობა იწვევს საშვილოსნოს მიომის ზომების შემცირებას პოსტმენოპაუზალურ ასაკში მყოფ პაციენტებში. მიომის ზრდა ფერხდება რალოქსიფენის 180 მგ დოზის მიღებისას.
პროგესტერონ-რეცეპტორების მოდულატორები ანტაგონისტური ეფექტით (ანტიპროგესტინები). ამ ჯგუფის წარმომადგენლები (მიფეპრისტონი –Ru486) იწვევენ პროგესტერონის რეცეპტორების რიცხვის შემცირებას. კლინიკურად მათი მოქმედება ვლინდება ამენორეით და მიომის ზომების შემცირებით. მიფეპრისტონი ავლენს ერთდროულად ანტიპროგესტერონულ და ანტიგლუკოკორტიკოიდულ მოქმედებას. დღიური დოზა – 50 მგ, 3 თვის განმავლობაში, იწვევს მიომის ზომების შემცირებას 40-50%-ით. ვითარდება ამენორეა. თერაპია გრძელდება არაუმეტეს 6 თვისა. შესაძლებელია მისი განმეორება მიომის რეციდივის შემთხვევებში. გვერდითი მოვლენები: ფაზომოტორული სიმპტომები, ხანგრძლივი მიღების შემთხვევაში – ენდომეტრიუმის ჰიპერპლაზია.
5) ანდროგენების წარმოებულები. ამ ჯგუფის პრეპარატებისთვის დამახასიათებელია: ჰიპოფიზის გონადოტროპული სეკრეციის, საკვერცხეების მიერ სტეროიდული ჰორმონების პროდუქციის ინჰიბირება და ენდომეტრიუმის ზრდის სუპრესია, მათ აქვთ ანტიესტროგენული და ანტიპროგესტინული მოქმედება. ისინი იწვევენ საშვილოსნოს მიომის ზომებში შემცირებას.
ა) დანაზოლი – 400-600მგ; 6-8 თვის განმავლობაში. მკურნალობის ფონზე შეიძლება განვითარდეს ჰირსუტიზმი. მკურნალობის შეწყვეტის შემდგომ შეწყვეტილი მენსტრუალური ციკლი აღდგება 28-35 დღის შემდეგ.
ბ) გესტრინონი (ნემესტრანი) – 2,5მგ, კვირაში 2-ჯერ, 6-8 თვის განმავლობაში. ეს პრეპარატი თრგუნავს LH-ის და FSH-ის პრედოვულატორულ პიკებს, შედეგად E2 მცირდება 50%-ით, П – 70%-ით. პრეპარატის მიღების შეწყვეტის შემდეგ შესაძლებელია სიმსივნის ზრდის განახლება, განსაკუთრებით რეპროდუქციულ ასაკში, ხოლო პერი მენოპაუზალურ პერიოდში მიომის ზრდის რეციდივები არ ვლინდება. აქედან გამომდინარე, რეპროდუქციულ ასაკში პრეპარატი იხმარება, როგორც ოპერაციისწინა მომზადების საშუალება, ხოლო პრემენოპაუზალურ პერიოდში – როგორც მკურნალობის დამოუკიდებელი საშუალება.
მიომის დროს ჰორმონალური თერაპიისადმი უკუჩვენებები:
ანამნეზში თრომბოემბოლია და თრომბოფლებიტი;
ვენების ვარიკოზული გაგანიერება;
ჰიპერტენზია;
ანამნეზში ოპერაციები ავთვისებიან სიმსივნეებთან დაკავშირებით.
6) არომატაზის ინჰიბიტორები
არომატაზა P450 იდენტიფიცირებულია მიომის ქსოვილში. ლეიომიომის ქსოვილი აპროდუქცირებს საკუთარ არომატაზას, რომელიც აკატალიზებს ანდროგენული წინამორბედების ესტროგენებად კონვერსიას. ეს შესაძლებლობას აძლევს ლეიომიომას, რომ ავტომონიურად მოახდინოს თავისი საკუთარი ესტროგენების სინთეზი, რაც ხელს უწყობს მიომის ზრდას. აღნიშნული არომატიზაციის რეაქცია ავტონომიურ რეჟიმში არ მიმდინარეობს ნორმალური მიომეტრიუმის ქსოვილში.
ლოკალური არომატაზული აქტივობა მიომის ქსოვილში დადგენილია არა მარტო პრემენოპაუზალურ, არამედ პოსტმენოპაუზალურ პერიოდშიც კი (როდესაც ზოგადად, ესტროგენების რაოდენობა მინიმიზირებულია). არომატაზის სტიმულატორებს წარმოადგენენ: ცამფ-ანალოგები, პროსტაგლანდინი E2, გლუკოკორტიკოიდების და ციტოკინების (ინტერლეიკინი – 1β) კომბინაცია.
ლოკალური არომატაზული აქტივობა მიომის ქსოვილში დადგენილია არა მარტო პრემენოპაუზალურ, არამედ პოსტმენოპაუზალურ პერიოდშიც კი (როდესაც ზოგადად, ესტროგენების რაოდენობა მინიმიზირებულია). არომატაზის სტიმულატორებს წარმოადგენენ: ცამფ-ანალოგები, პროსტაგლანდინი E2, გლუკოკორტიკოიდების და ციტოკინების (ინტერლეიკინი – 1β) კომბინაცია.
არომატაზების მატრიცული რნმ-ის აღმოჩენა მოხდა პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციის მეშვეობით მიომის მქონე ქალების 91%-ში, მაშინ როცა მიომის არარსებობის შემთხვევაში მატრიცული რნმ ვერ იქნა აღმოჩენილი. დადგენილია პირდაპირპროპორციული დამოკიდებულება არომატაზების მატრიცული რნმ-ის კონცენტრაციისა და მიომის მქონე ავადმყოფების ასაკს შორის.
არომატაზის ინჰიბიტორები (Fadrozoli) ავტომონიური არომატიზაციის რეაქციის ინჰიბირების გზით იწვევენ ჰიპოესტროგენიზმს და მიომის პროლიფერაციის ბლოკირებას.
7) ანტიფიბროზული თერაპია. პირფენიდონი (Pirfenidone) წარმოადგენს ანტიფიბროზულ საშუალებას. იგი გამოიყენება პულმონარული ფიბროზის დროს, ხოლო in vitro კვლევებში იგი იწვევს მიომის უჯრედების პროლიფერაციის უნარის დაქვეითებას.
8) სომატოსტატინის ანალოგები. ლანრეოტიდი (Lanreotide) წარმოადგენს სომატოსტატინის ანალოგს. ერთჯერადი დოზა – 30მგ. მისი გამოყენების შედეგად დაფიქსირდა საშვილოსნოს მიომის ზომებში შემცირება 41,6%-ით.
9) MRI-guided ფოკუსირებული ულტრაბგერითი ზემოქმედება. ეს არის 2004წ. მოწოდებული ინოვაციური, არაინვაზიური მეთოდი, რომელიც გულისხმობს თერმოაბლაციურ თერაპიას. იგი ტარდება ამბულატორულ პირობებში და ხასიათდება აღდგენითი პერიოდის შემოკლებით. მიუხედავად ამისა, იგი არ არის ფართოდ ხელმისაწვდომი.
10) საშვილოსნოს არტერიის ემბოლიზაცია. ეს მეთოდი შემოთავაზებული იქნა 1995წ., როგორც მიომის ქირურგიული მკურნალობის ალტერნატივა. მისი გამოყენების შედეგად მცირდებოდა (ქირურგიული ჩარევის გარეშე) მიომისათვის დამახასიათებელი სხვადასხვა სიმპტომების გამოხატვის ხარისხი (მენომეტრორაგია; ტკივილები).
ამ ჩარევის მიზანია განსაკუთრებული მასალის (პოლივინილალკოჰოლ-PVA მიკრონაწილაკების) სისხლის გზით ტრანსპორტირება და ორივე საშვილოსნოს არტერიის ემბოლიზაცია, რათა გამოწვეული იქნას მიომის კვანძში (კვანძებში) იშემიური ცვლილებები.
ი/ვ გაუტკივარების, ან ეპიდურალური ანესთეზიის ფონზე ხდება ბარძაყის არტერიის კათეტერიზაცია და ემბოლიზაცია PVA მიკრონაწილაკებით რენტგენოლოგიური კონტროლის ქვეშ.
ზოგიერთ სამედიცინო ცენტრში პრაქტიცირდება ბილატერალური (ორმხრივი) მიდგომა, რათა შემცირდეს რადიაციული ექსპოზიცია და პროცედურის ჩატარების ხანგრძლივობა. ხსენებული პროცედურა საშუალოდ გრძელდება 1 სთ.
ამჟამად, ორივე არტერიის არასრული ემბოლიზაცია იწვევს მიომის ეფექტურ ინფარქტს ნაკლებად მწვავე ტკივილებით. მწვავე ტკივილების არსებობის შემთხვევაში გამოყენებული უნდა იქნას ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული პრეპარატები.
საშვილოსნოს არტერიის ემბოლიზაციის ჩატარებიდან 2-4 თვის შემდეგ მიომის ზომების შემცირება აღინიშნა პაციენტების 40-60%-ში, მენორაგიის ხარისხის შემცირება _ 85-90%-ში.
საშვილოსნოს არტერიის ემბოლიზაციას თან სდევს რიგი გართულებები: ქრონიკული ვაგინალური გამონადენი (1-5%); ინფექციური გართულებები (15%); საკვერცხეების ჰიპოფუნქცია.
საშვილოსნოს არტერიის ემბოლიზაციის ჩატარების აბსოლუტური უკუჩვენებებია: ორსულობა, მანიფესტირებული ინფექცია; ეჭვი საშვილოსნოს ან საკვერცხეების კიბოზე.
საშვილოსნოს არტერიის ემბოლიზაციის ჩატარების შეფარდებითი უკუჩვენებებია: კოაგულოპათია, იმუნოდეფიციტი, შემდგომი დაორსულების და მშობიარობის სურვილი.
რაც უფრო დიდია მიომის ზომა, მით ნაკლებეფექტურია საშვილოსნოს არტერიის ემბოლიზაციის პროცედურა (დიდი ზომის მიომის დროს მეტია კოლატერალური სისხლის მიმოქცევა და ინფარქტის გამო მეტია ნეკროზთან დაკავშირებული გართულებები).
11) სიმპტომატიური საშუალებები. ამ ჯგუფში იგულისხმება საშვილოსნოს მიომის კონსერვატიული მკურნალობის პროცესში საკმაოდ ხშირად გამოყენებადი საშუალებები: ვიტანიმები (A, B1, B6, B15, C, E); ანტიანემიური პრეპარატები; ფიზიოთერაპიული საშუალებები (ელექტროფორეზი ცინკით, სპილენძით, კალიუმის იოდატით); რადონის აბაზანები.
საშვილოსნოს მიომის ქირურგიული მკურნალობა იყოფა 2 ჯგუფად:
ა) ორგანოშემანარჩუნებელი ჩარევები, რომელთა მიზანია მიომის კვანძის (კვანძების) მოცილება საშვილოსნოს შენარჩუნებით. ამ ჯგუფის გავრცელებული სახელწოდებაა – კონსერვატიული მიომექტომია.
ბ) რადიკალური ოპერაციები, რომელთა შედეგად ხდება საშვილოსნოს ამოკვეთა.
კონსერვატიული მიომექტომია. ძირითადად კეთდება ახალგაზრდა ქალებში, უნაყოფობის დროს, ან რეპროდუქციული ფუნქციის შენარჩუნების მიზნით. ეს ოპერაცია შეიძლება ჩატარდეს ორსულობის დროსაც კი. სამწუხაროდ ქალების 25%-ს აღენიშნებათ საშვილოსნოს მიომის რეციდივი მიომექტომიის შემდგომ და 10% საჭიროებს განმეორებით ოპერაციას 1-დან 10 წლის შუალედში. რეციდივის რისკი იზრდება, თუ ქალი არის არანამშობიარევი ან/და თუ სახეზეა მრავლობითი მიომა. მიომექტომიის შემდგომ ორსულობის სიხშირე ვარირებს 10%-დან 75%-მდე. ოპერაციის შემდგომ ორსულობისა და განსაკუთრებით მშობიარობის პროცესში საშვილოსნოს გახევის (რუპტურა) რისკი შეადგენს 0,002%-5%.
კონსერვატიული მიომექტომიის უკუჩვენებებია: ქალის ზოგადი მძიმე მდგომარეობა და მკვეთრი ანემიზაცია; საშვილოსნოს მიომის რეციდივი; ქალი იმყოფება პერიმენოპაუზალურ ასაკში, როდესაც მის მიერ რეპროდუქციული ფუნქციის რეალიზაცია აღარ ხდება; ანთებადი პროცესები მცირე მენჯის ღრუში; სიმსივნეში დისტროფიული ცვლილებები (კვანძების ნეკროზი); ავთვისებიანი სიმსივნე.
კონსერვატიული ოპერაციების სახეებია: მიომის კვანძის ენუკლეაცია; საშვილოსნოს დეფუნდაცია.
კვანძის ენუკლეაციის ტექნიკა. მუცლის ღრუს გახსნის შემდეგ მიომის კვანძს ედება ტყვიის მაშა. შემდეგ ხდება კვანძის მფარავი სეროზული გარსის გაკვეთა. კვანძს ვიკავებთ ტყვიის მაშით და ვაწარმოებთ მის ამოსახსვრას ბლაგვი (წრიული მოძრაობები) და ბასრი წესით. შემდგომ ვაწარმოებთ საშვილოსნოს კედელზე წარმოქმნილი ჭრილობის გაკერვას, როგორც წესი 2 სართულად. ზოგიერთ შემთხვევაში კვანძის ენუკლეაციის დროს იხსნება საშვილოსნოს ღრუ, რაც არ უნდა წარმოადგენდეს კონსერვატიული მიომექტომიის წინააღმდეგ ჩვენებას. საშვილოსნოს კედლის გაკერვის პროცესში უნდა ვეცადოთ არ გაიჩხვლიტოს ლორწოვანი გარსი ადენომიოზის პროფილაქტიკის მიზნით.ფეხზე არსებული მიომატოზები კვანძის დროს ფეხის ფუძესთან (დასაწყისში) ედება ლიგატურა და ამის შემდეგ ხდება კვანძის მოცილება.ლაპარასკოპიული მიდგომით ჩატარებული მიომექტომიის მთავარ ღირსებას წარმოადგენს პოსტოპერაციული გართულებების მინიმიზაცია.
საშვილოსნოს დეფუნდაცია. წარმოებს იმ შემთხვევებში, როდესაც მიომატოზური კვანძის ლოკალიზაცია იძლევა საშვილოსნოს ტანის შენარჩუნების შესაძლებლობას მისი ფუძის გარეშე. ამ ოპერაციას აზრი აქვს იმ შემთხვევებში, როდესაც მიომატოზური კვანძი ახდენს ფალოპის მილების კუთხეების ბლოკირებას. ტექნიკა: საშვილოსნოს ჭრილში ამოტანის შემდეგ საშვილოსნოს გვერდებზე ედება მომჭერები. დანამატები მოიკვეთება და ხდება ლიგირება. საშვილოსნოს ფუძე ამოიკვეთება. ჭრილი შეიძლება იყოს სოლისებურად მიმართული. საშვილოსნოს ტანის ამოკვეთის შემდგომ საშვილოსნო იკერება ცალკეული კვანძებით. სეროზულ გარსზე შეიძლება დავადოთ განუწყვეტელი ნაკერი რევერდენით. ხდება მრგვალი იოგების მიკერება საშვილოსნოს სხეულზე. მილების და საკვერცხეების საკუთარი იოგების ტაკვების ჩაბრუნება ხდება ფართო იოგების ფურცლებზე დადებული ქისისებური ნაკერის სიღრმეში. თუ ფალოპის მილების კუთხეები თავისუფალია, უნდა ჩატარდეს არა დეფუნდაცია, არამედ კონსერვატიული მიომექტომია.
სუბმუკოზური კვანძის მოცილება საშოსმხრივი მიდგომით. მცირე ზომის სუბმუკოზური კვანძის არსებობისას მიზანშეწონილია მისი საშოსმხრივი გზით მოცილება. ასეთი კვანძები, როგორც წესი, ინფიცირებულია, ამიტომ უმჯობესია არ გაკეთდეს ლაპარატომია. ტექნიკა: საშვილოსნოს ყელის გაფართოების შემდეგ ტყვიის მაშა ედება კვანძს და ეს უკანასკნელი დაიქაჩება ქვემოთ. მიომის ფეხი შეძლებისდაგვარად პროქსიმალურად მოიკვეთება. აუცილებელია ამის შემდგომ საშვილოსნოს ღრუს იმსტრუმენტალური გამოფხეკა, მასალის (ამოკვეთილი კვანძი და გამონაფხეკი) ჰისტოპათოლოგიური შესწავლით. ზოგჯერ სუბმუკოზური კვანძის ფეხთან მისაღწევად საჭირო ხდება საშვილოსნოს ყელის წინა ბაგის გაკვეთა გასწვრივი მიმართულებით. მბადი მიომის კვანძის შემთხვევაში კვანძზე დადებული ტყვიის მაშის ბრუნვითი მოძრაობით ხდება ამ უკანასკნელის მოცილება. ზოგჯერ საჭირო ხდება კვანძის ფეხის მოკვეთა გრძელი მაკრატლის მეშვეობით. იშვიათ შემთხვევებში იქმნება საჭიროება მოკვეთილ ფეხზე კვანძის დადების ან კოაგულაციის. პრიორიტეტულად უნდა ჩაითვალოს მიომექტომია ჰისტეროსკოპიული მიდგომით. იგი ითვლება მინიმალურად ინვაზიურ ჩარევად, რომლის დროსაც საშვილოსნოს გარე ზედაპირზე განაკვეთის წარმოება არ არის საჭირო. საშვილოსნოს ყელის წინასწარი დილატაციის შემდეგ ხდება ჰისტეროსკოპის შეტანა საშვილოსნოს ღრუში და სათანადო ოპერაციის წარმოება.
შესაძლო გართულებებს წარმოადგენს: საშვილოსნოს პერფორაცია, სისხლდენა, ინფექცია, ღრუსშიდა შეხორცებების გაჩენა. სუბმუკოზური კვანძების რეზექცია საგრძნობლად ზრდის ფერტილობის სიხშირეს. ჰისტეროსკოპიული მიომექტომია ითვლება ოქროს სტანდარტად სუბმუკოზური მიომის მკურნალობაში.
მიოლიზი. მიომის კვანძების ამოკვეთის ალტერნატივას წარმოადგენს მიომური კვანძების დესტრუქცია. დესტრუქცია შეიძლება მოხდეს ლაპარასკოპიული მიდგომით ელექტროკოაგულაციის, კრიოდესტრუქციის და ლაზერული ზემოქმედების გზით. ამ პროცედურას ეწოდება "მიოლიზი".
რადიკალური ოპერაციები (ჰისტერექტომიები).საშვილოსნოს მიომა წარმოადგენს ჰისტერექტომიის ყველაზე გავრცელებულ ჩვენებას. აშშ-ში ყოველწლიურად ჩატარებული ამ ოპერაციათა რიცხვი შეადგენს 200000-ს. 60 წელს მიღწეული ასაკის აშშ-ს ქალთა მოსახლეობის 30%-ს გაკეთებული აქვს ჰისტერექტომიის ოპერაცია და ამ ჩარევათა 60%-ის ჩვენებას წარმოადგენდა საშვილოსნოს მიომა. ჰისტერექტომია ამასთანავე არის საკმაოდ ინვაზიური ჩარევა – სიკვდილიანობა 10000 ოპერაციაზე შეადგენს 11-ს.
რადიკალური ქირურგიული ოპერაციები კლასიფიცირდება სხვადასხვა ნიშნის მიხედვით:
მიდგომის მიხედვით: აბდომინალური და ვაგინალური;
მასშტაბის მიხედვით: საშვილოსნოს სუპრავაგინალური ამპუტაცია და საშვილოსნოს ექსტირპაცია;
დროის მიხედვით: გეგმიურად და ურგენტული წესით ნაწარმოები ოპერაციები.
ზოგადად რადიკალური ქირურგიული ოპერაციების ჩვენებებია: მენო-მეტრორაგიული სისხლდენები, რომლებიც არ ექვემდებარებიან კონსერვაციულ მკურნალობას და იწვევენ ქალის ანემიზაციას: საშვილოსნოს სიმსივნის დიდი ზომები (>15 კვ. ორს.). მათი უსიმპტომო მიმდინარეობის შემთხვევაშიც კი; როდესაც მიომას თან ახლავს მეზობელ ორგანოთა ფუნქციის მოშლა (დიზურიული მოვლენები; დეფეკაციის გაძნელება და სხვა); სწრაფმზარდი ფორმა; მიომის კვანძის ნეკროზი; ინტრალიგამენტური ლოკალიზაცია. ყელის ფორმა; მიომის თანაარსებობა სასქესო ორგანოების სხვადასხვა პათოლოგიებთან: ენდომეტრიუმის რეციდიული ჰიპერპლაზია, საკვერცხეების სიმსივნეები, საშვილოსნოს დაწევა და გამოვარდნა.
ოპერაციული მიდგომა (აბდომინური, ან ვაგინალური) დამოკიდებულია შემდეგ ფაქტორებზე: სიმსივნის ზომა; მუცლის ღრუს წარმოების აუცილებლობა; მუცლის წინა კედლის ფაშარი ცხიმოვანი შემაერთებელი ქსოვილის ჭარბად გამოხატულება; საკვერცხეებზე დამატებითი ჩარევის აუცილებლობა და სხვა. საკვერცხეების და ზოგადად დანამატების საკითხი ცალკეული ოპერაციული ჩარევის დროს წყდება ინდივიდუალურად.
გადაუდებელი (ურგენტული) ოპერაციები კეთდება შემდეგი გართულებების დროს:
ქალის სიცოცხლისთვის საშიში სისხლდენა;
მიომის კვანძის ფეხზე შემოგრეხა;
მიომის კვანძის (კვანძების) ნეკროზი.
ოპერაციის მასშტაბის დასადგენად (სუპრავაგინალური ამპუტაცია, თუ ექსტირპაცია) უპირველეს ყოვლისა უნდა შეფასდეს საშვილოსნოს ყელის მდგომარეობა. თუ ყელზე პათოლოგიური გადახრები არ აღინიშნება, შეიძლება შემოვიფარგლოთ საშვილოსნოს სუპრავაგინალური ამპუტაციით; თუ ყელზე აღინიშნება უკვე არსებული, ან პოტენციურად მოსალოდნელი გართულებები, ოპერაციის მასშტაბი უნდა განისაზღვროს საშვილოსნოს ექსტირპაციით.
ოპერაციის მასშტაბის დასადგენად (სუპრავაგინალური ამპუტაცია, თუ ექსტირპაცია) უპირველეს ყოვლისა უნდა შეფასდეს საშვილოსნოს ყელის მდგომარეობა. თუ ყელზე პათოლოგიური გადახრები არ აღინიშნება, შეიძლება შემოვიფარგლოთ საშვილოსნოს სუპრავაგინალური ამპუტაციით; თუ ყელზე აღინიშნება უკვე არსებული, ან პოტენციურად მოსალოდნელი გართულებები, ოპერაციის მასშტაბი უნდა განისაზღვროს საშვილოსნოს ექსტირპაციით.
საშვილოსნოს ყელის მდგომარეობა ფასდება შემდეგი კრიტერიუმებით: ყელის დათვალიერება სარკეებით; ქრომოდიაგნოსტიკა; Pap-ტესტი; გაფართოებული კოლპოსკოპია; საჭიროების შემთხვევაში საშვილოსნოს ყელის ბიოფსია და საშვილოსნოს ყელის არხის გამოფხეკა, მასალის (ბიოპტატის და გამონაფხეკის) ჰისტოპათოლოგიური შესწავლით.
ზემოაღნიშნულის პარალელურად უნდა ჩატარდეს შემდეგი გამოკვლევები: ჩვენების მიხედვით ჰისტეროსკოპია და/ან ჰისტეროგრაფია; სისხლდენის დროს _ საშვილოსნოს ღრუს ინსტრუმენტალური გამოფხეკა სამკურნალო-დიაგნოსტიკური მიზნით; კვანძების საშვილოსნოს ქვედა ნაწილში ლოკალიზაციისას, ან ყელის ფორმის დროს ტარდება ექსკრეტორული უროგრაფია საშარდე გზების მდგომარეობის შესაფასებლად. ოპერაციის წინ საჭიროა საშოს სისუფთავის განსაზღვრა (III ან IV ხარისხის სისუფთავის დროს საჭიროა ჩატარდეს საშოს სანაცია).
საშვილოსნოს სუპრავაგინალური ამპუტაცია. ოპერაციის მასშტაბის თვალსაზრისით არჩევენ ამპუტაციის (ისევე, როგორც ექსტირპაციის) 3 ვარიანტს: ამპუტაცია (ექსტირპაცია) დანამატების გარეშე; დანამატებთან ერთად და ერთ-ერთ დანამატთან ერთად. ტექნიკა: მუცლის ღრუში ჩასვლის შემდეგ ხდება მცირე მენჯის ღრუს ორგანოების რევიზია. საშვილოსნო ამოტანილი უნდა იქნას ჭრილში (ტყვიის მაშის, ან სახრახნისის მეშვეობით). წარმოებს საშვილოსნოს და ორივე დანამატის მდგომარეობის ვიზუალური შეფასება. ზუსტდება ოპერაციის მასშტაბი. ორივე მხარეს ედება მომჭერები საშვილოსნოს მრგვალ იოგებს. გადაკვეთის შემდეგ მომჭერები იცვლება ლიგატურებით. საშვილოსნოს ორივე მხარეს ედება მომჭერები საკვერცხეების საკუთარ იოგებს და ფალოპის მილების პროქსიმალურ ბოლოებს (დანამატების გარეშე ამპუტაციის დროს), ან მენჯ-ძაბრისებურ იოგებს (დანამატებთან ერთად ამპუტაციის დროს), ან ცალ მხარეს საკვერცხის საკუთარ იოგს და მილს, ხოლო მეორე მხარეს – მენჯ-ძაბრისებურ იოგს (ერთ-ერთ დანამატებთან ერთად ამპუტაციის დროს). გადაკვეთის შემდეგ მომჭერები იცვლება ლიგატურებით. შემდგომ ხდება შარდბუშტ-საშვილოსნოს ნაოჭის ჩაჭრა და ქვეშმდებარე ფურცლის ბლაგვად ჩაცლა, რაც ავტომატურად იწვევს შარდის ბუშტის ქვემოთ ჩაცილებას მისი ტრავმირების პრევენციის მიზნით. ბილატერალურად ედება 2-2 მომჭერი საშვილოსნოს მკვებავ მაგისტრალური სისხლძარღვეების საშვილოსნოს ყელის შიგნითა პირის დონეზე. გადაიკვეთება და შეიცვლება ლიგატურებით. შემდგომ ხდება საკუთრივ საშვილოსნოს ტანის ამპუტირება სოლისებური განაკვეთის მეშვეობით. ყელის ტაკვი დამუშავდება იოდის ნაყენით და იკერება კვანძოვანი ნაკერებით. ჰემოსტაზის დამყარების შემდეგ ხდება ტაკვის პერიტონიზაცია შარდბუშტ-საშვილოსნოს ნაოჭის და ფართო იოგების ფურცლების ხარჯზე. პერიტონიზაციის ერთ-ერთ ყველაზე გავრცელებულ მეთოდს წარმოადგენს ქისისებური ნაკერის დადება. შემდგომ ტარდება მუცლის ღრუს ტუალეტი, კვლავ მოწმდება ჰემოსტაზის არსებობა და მუცლის წინა კედელი იკერება შრეობრივად, ყრუდ. კანზე ედება აბრეშუმის კვანძოვანი ნაკერი (ქვედა, შუა ლაპარატომიის დროს), ან კოსმეტიკური ნაკერი (ჰფანენშტილის განაკვეთის შემთხვევაში) და ასეპტური ნახვევი. მუშავდება საშო. კონტროლდება კათეტერით გამოყოფილი შარდის რაოდენობა და ფერი, აგრეთვე დაკარგული სისხლის რაოდენობა. ამოკვეთილი პრეპარატი ეგზავნება ჰისტოპათოლოგიურ გამოკვლევაზე.
საშვილოსნოს ექსტირპაცია. ამპუტაციის დროს წარმოებული ოპერაციული ჩარევის მოცულობის დამატებით ექსტირპაციის შემთხვევაში ტარდება:
ა) ოპერაციის წინ საშო და საშვილოსნოს ყელი მუშავდება ეთილის სპირტით. საშოში იდება სტერილური ტამპონი, რომლის დისტალური კიდე გამოდის ვულვის გარეთ და დაფიქსირებულია მომჭერით. ტამპონის საშოდან გამოტანა ხდება ოპეარაციის მსვლელობაში, კოლპოტომიის წარმოების წინ;
ბ) ფართო იოგების ფურცლები იკვეთება და ხდება მათი მაქსიმალური დაშორიშორება მთელ სიგრძეზე;
გ) შარდბუშტ-სააშვილოსნოს ნაოჭის გაკვეთის შემდეგ ქვეშმდებარე ფურცელი მაქსიმალურად უნდა ჩაეცალოს ქვემოთ _ საშოს თაღამდე. პარალელურად გაიკვეთება პერიმეტრიუმის უკანა ფურცელი ყელის შიგნითა პირის დონეზე და ჩაეცლება ქვემოთ. ამგვარი ღონისძიებები, ჯერ ერთი, ამარტივებს საშვილოსნოს არტერიების დაჭერას და ლიგირებას და მეორეც, იძლევა შარდსაწვეთის ტრავმის (გადაკვანძვა, გადაკვეთა) პრევენციის შესაძლებლობას;
დ) გავა-საშვილოსნოს იოგების გადაკვეთა და ლიგირება;
ე) კარდინალური იოგების გადაკვეთა და ლიგირება;
3) წინა კოლპოტომია, საშოში ზემოდან ქვემოთ ტარდება იოდით გაუჟღენთილი ტამპონი. ხდება ცირკულარული ჭრილის გაკეთება და საშვილოსნოს ექსტირპაცია. საშოს კედლების დაკავება ხდება სწორი, გრძელი მომჭერებით. ხდება საშოს გაკერვა. ზოგჯერ საშოს სანათურის ნაწილი რჩება ღია ტაკვის არეში, არსებული ინფილტრატის დრენირების მიზნით.
საშვილოსნოს საშოსმხრივი ექსტირპაცია. ოპერაციის უკუჩვენებია: საშვილოსნოს საერთო ზომა > 12კვ. ორს. ვადაზე: განმეორებითი ოპერაცია, როდესაც მუცლის ღრუში დიდი ალბათობით მოსალოდნელია შეხორცებების არსებობა; მუცლის ღრუს რევიზიის აუცილებლობა; მიომის თანაარსებობა საკვერცხის დიდი ზომის სიმსივნესთან.
ტექნიკა: საშოში იდგმება სარკე. ხდება ყელის ორივე ბაგის ფიქსირება ინსტრუმენტით. კეთდება რგოლისებური განაკვეთი საშოს კედლისა და საშვილოსნოს ყელის საზღვარზე. ხდება ქვეშმდებარე შარდის ბუშტთან ერთად საშოს კედლის ზევით აცლა ბლაგვი და ბასრი წესებით. კარდინალურ იოგებზე ედება მომჭერები, გადაიკვეთება და შეიცვლება ლიგატურებით. ამის შემდგომ საშვილოსნო უფრო მობილური ხდება. იგი დაიქაჩება ქვემოთ და გაგრძელდება შარდის ბუშტის აცლა შარდბუშტ-საშვილოსნოს ნაოჭამდე. ხდება შარდბუშტ-საშვილოსნოს ნაოჭის გაკვეთა, ნაკერის დადება და მისი მომჭერებით დაკავება. მუცლის ღრუში შეაქვთ მარლის ტამპონი ნაწლავების გადასაწევად. საშვილოსნოს ფუძეს იკავებენ ტყვიის მაშით და გადმოაბრუნებენ ჭრილობაში. მისაწვდომი ხდება მის ირგვლივ მყოფი წარმონაქმნები. ედება მომჭერები მრგვალ იოგებს, საკვერცხეების საკუთარ იოგებს და მილების პროქსიმალურ ბოლოებს. გადაიკვეთება და შეიცვლება ლიგატურებით. ხდება საშვილოსნოს არტერიებზე მომჭერების დადება, გადაკვეთა და ლიგირება. საშვილოსნოს საშოსმხრივი ექსტირპაციის შემდეგ ჭრილობას კერავენ იმგვარად, რომ ტაკვები (მრგვალი იოგების, საკვერცხეების საკუთარი იოგების) დარჩეს ექსტრაპერიტონეალურად.
მიომა და ორსულობა
მომავალი ორსულობის განვითარებაზე მოქმედებს 2 ფაქტორი: მიომის ლოკალიზაცია და ზომა. ორსულობის მიმდინარეობაზე ნეგატიურად არ მოქმედებს სუბსეროზული კვანძები (განსაკუთრებით, როცა D = 5-7სმ) და ინტრამურალური კვანძები, რომლებიც ენდომეტრიუმში არ არის შეჭრილი და არ იწვევს ღრუს დეფორმაციას (განსაკუთრებით, როცა D < 4-5სმ).ინტრამურალური კვანძები საშვილოსნოს ღრუს დეფორმაციით და სუბმუზოკური კვანძები მნიშვნელოვნად ამცირებს ორსულობის სიხშირეს და დაორსულებამდე უნდა ამოიკვეთოს.ჰისტეროსკოპიული მიომექტომია წარმოადგენს ოქროს სტანდარტს სუბმუკოზური მიომის მკურნალობაში. სხვა ლოკალიზაციებისთვის მოწოდებულია აბდომინალური, ან ლაპარასკოპიული მიომექტომია.ორსულობის დროს მიომის ზრდა უფრო ხშირად ხდება I ტრიმესტრში, პირიქით, III ტრიმესტრში ხდება კვანძის ზომებში შემცირება. მრავლობით მიომებს ნაკლებად ახასიათებს ზომებში კლება ერთეულ მიომებთან შედარებით.ორსულობის დროს მიომის მოცულობაში მომატება საშუალოდ შეადგენს 12%-ს, მხოლოდ ცალკეულ შემთხვევებში აღინიშნება მიომის ზომებში ზრდა 25%-ზე მეტად.მიომის ლოკალიზაციის მნიშვნელობა აქვს აგრეთვე ორსულობის მიმდინარეობაზე, როდესაც კვანძი ლოკალიზებული იყო პლაცენტის მიმაგრების ადგილას მატულობდა ისეთი გართულებების რისკი, როგორებიცაა: პლაცენტის ნაადრევი აცლა, სანაყოფე გარსების მთლიანობის დარღვევა, სისხლდენები.საშვილოსნოს მიომის და ორსულობის თანაარსებობა გვხვდება 3-4%-ში. მიომის კვანძის (კვანძების) არსებობა პოტენციურად ზრდის ორსულობის, მშობიარობის და ლოგინობის ხანის გართულებებს.ოსრულობის დროს ყველაზე ხშირად აღინიშნება მოსალოდნელი აბორტი და მოსალოდნელი ნაადრევი მშობიარობა (ორსულების 30%-ში). გარდა ამისა, მომატებულია შემდეგი გართულებების სიხშირე: ორსულთა პირღებინება და პრეეკლამპსია; ნაყოფის საშვილოსნოსშიდა ზრდის შეფერხების სინდრომი და ნაყოფის ქრონიკული ანტენატალური ჰიპოქსია; ნაყოფის მდებარეობისა და წინმდებარეობის ანომალიები; სანაყოფე სითხის მშობიარობამდელი დაღვრა. მშობიარობის დროს საშვილოსნოს კუმშვითი უნარიანობის დარღვევა აღენიშნება მიომის მქონე ქალების 33%-ს, რაც კლინიკურად ვლინდება სამშობიარო მოქმედების ანომალიებით, ან/და მომყოლისა და ლოგინობის ადრეული ხანის სისხლდენებით, მშობიარობის დროს, ასევე მომატებულია საკეისრო კვეთის ოპერაციების სიხშირე. ლოგინობის ხანაში დამახასიათებელია საშვილოსნოს ინვოლუციის შეფერხება. ლოგინობის ხანაში ძალზედ სახიფათოა კვანძის ნეკროზის ჩამოყალიბება. სპაზმოლიტიკების პროფილაქტიკური დანიშვნა ლოგინობის ხანის მე-2 დღიდან როგორც წესი იწვევს კვანძის ნეკროზის პროფილაქტიკას.
This is the best titanium dive knife for beginners to learn.
ReplyDeleteThe titanium keychain Best 피망 포커 10 Iron titanium mokume gane Chef's Stainless Steel Spinning titanium lug nuts Blades for beginners, The Best snow peak titanium flask Stainless Steel Spinning Blades for beginners